Trước tiên nói về quy trình tạo ra ebook trước nhé. Phần này sẽ làm các bạn có thêm kiến thức về phần làm sao để có một ebook.
Có Bao nhiêu nguồn tạo ra ebook Việt
- Nguồn thứ nhất là Sách giấy, và ebook làm ra nó mặc định được hiểu là chưa có trên mạng, chưa có ebook và không public. Nên tên ebook ra còn gọi là lậu.
- Nguồn thứ hai là internet, nguồn này thường là đã public text trên internet. Nhưng ở VN thì có khi public rồi vẫn có thể là lậu nhé.
Cả hai nguồn trên thì đều cần phải có người đánh máy, để tạo ra từng con chữ cả. Nên việc đó rất đáng trân trọng. Kể cả sách có kém, dịch lởm, abc. . . Nhưng đều phải có công sức cả. Ngoài ra có các nguồn không chính thống khác, vì dùng các thủ thuật lấy file của một bên bán ebook.
Có bao nhiêu cách biến các nguồn thành ebook
Theo đến giờ mình biết thì ngoài cách của mình thì còn 2 dạng biên tập khác, có từ xưa hơn, quen thân hơn với dân trong nghề. Và còn thành một truyền thống nào đó, dẫn đến nhiều hệ lụy khác sẽ nói ở sau. Hai cách đó là biên tập bằng
- Calibre file azw3
- Sigli file epub.
Cả hai cách này hầu như với người chưa biết gì hơi khó tiếp cận vì nó không được quen thuộc cho lắm và để tìm hiểu thì sẽ khó khăn hơn.
Sự khác nhau giữa hai quy trình xử lý hai nguồn text
Với nguồn internet thì ta chỉ cần làm sao lấy được text về. Như mình hay dùng cách copy trực tiếp từ web. Ngoài ra còn có thể gettext bằng soft, hay xem nguồn trang lấy cả các thẻ html. Còn với nguồn sách giấy thì chỉ có duy nhất một con đường là scan bằng một thiết bị chụp ảnh, rồi xử lý nó.
Để làm có nhiều cách, và cũng khá nhiều phần mềm, nhưng mình chủ yếu dùng ABBYY. Chủ yếu là nó tiện, có bản portable, có thể nhận khá chuẩn các loại text Tiếng Việt, khó hơn tiếng anh hay các tiếng không dấu nhiều.
Và người làm sách muốn gì thì đều phải mất công sức bỏ ra làm cả. Thế nên không có sở thích, đam mê thì ít ai chịu làm. Nhất là người đọc sách đã ít, người làm sẽ còn ít hơn. Chính vì thế với phương pháp làm của mình, mình đang xây dựng vài file macro chạy sửa lỗi nhận diện sai của ABBYY. Nó sẽ không sạch nhiều lắm, khoảng 20% lỗi cơ bản. Thường phát sinh do loại font, tùy vào sách đó in bằng font nào mà lỗi mỗi loại mỗi khác. Mình thường sửa nhanh những chứ không phải là tiếng việt hoặc không có những từ như vậy. (Vd: giói -> giới) Và khi nào mình thấy có vẻ trọn vẹn hơn sẽ chia sẻ lại file đó cho tất cả sau này làm sách sẽ dễ dàng được phần nào.
Có bao nhiêu loại ebook chính
Có 3 loại phổ thông nhất là epub, mobi (prc), azw3. Trong đó mobi là có lâu đời nhất, từ thời dùng thiết bị cũ đã có. Sau đó phát triển lên epub, các sách cũng dần dà đa số sang epub vì lý do chính của nó. Azw3 cũng tương tự epub nhưng được phát triển riêng bởi amazon.
Như mobi các khả năng định dạng khá khô cứng, tùy biến là kém hơn. Còn ở epub, hay azw3 thì độ tùy biến cao hơn. Chính vì thế mới hình thành nên trường phái làm ebook theo hai dạng chính này.
Trước đây chỉ có make chay bằng trình mobipocket thôi. Tuy nhiên azw3 là của riêng amazon, nên đôi khi cái gì epub có, thì chưa chắc nó có, ngược lại cũng thế. Nó chỉ same same thôi.
Là người dùng, thì không quan tâm nhiều như thế. Mà cái quan tâm là mình thích dạng nào, và convert qua lại một cách đơn giản. Có điều người làm một là không để ý, không có ý định làm cho ngoài định dạng họ nhắm tới, hoặc không quan tâm phải cho người khác convert. Thế nên đôi khi ta kiếm được ebook mà chưa chắc đã dùng được như ý.
Ra text rồi làm gì tiếp
Theo như mình biết, thường thì những người khác sẽ sử dụng hai phần mềm đã đề cập trước đó, làm thẳng sách trong html. Sau đó xào, nấu theo sở thích, miễn sao ra một file cuối cùng cho ra sản phẩm. Về cách làm khoan nói nhanh hay lâu, thì mọi chi tiết nhỏ nhặt đều liên quan đến một cái là code. Một cái sẽ khó khăn cho ai chưa từng biết về nó.
Và sau khi làm ra đôi khi nó hợp bên thiết bị này, lại không hợp với thiết bị khác. Dù cho nó đẹp đến đâu đi nữa thì đây là sự thật hiển nhiên, phụ thuộc vào thuật toán mà người làm viết lên. Mình gần đây có gặp 1 trường hợp rồi, và có thể sau này còn gặp nữa.
Còn bản thân mình thì sao. Trước tiên là đưa vào word như mọi người thôi. Nhưng khác là mình có một thời gian tìm hiểu về word trước đó rồi, và mò ra những thứ ít ai mò đến, hoặc có mò đến cũng không chỉ. Và dùng luôn word là công cụ chính để làm mọi thứ.
Sau đó sản phẩm bước 1, sẽ đem convert. Ra bước 2 nó là dạng đã chuyển đổi, nên mình bảo đảm 100% là đem convert sang mọi thiết bị mọi loại file khác đều hoạt động tốt, vì nó là sản phẩm sau convert mà lại. Chính vì thế mình đã lập nên trường phái của riêng mình, và đã có người dùng làm ebook rồi đó.
Đã có một thì sau này sẽ có hai, miễn là nó tiện cho các bạn. Mình chọn word vì mục đích là nó đã quen thuộc và cần thiết cho mọi dân văn phòng từ kỹ thuật, tài chính, học sinh . . . Ngoài ra nó dễ sử dụng, thao tác, học nhanh hơn, setting một lần dùng cả đời.
Tất nhiên, phong cách làm sao, như thế nào là do sở thích khuynk hướng của mỗi người, mình không quan trọng ai phải theo hay không theo cả. Cũng không có khái niệm chỉ làm như thế mới là tốt nhất, tối ưu nhất. Mỗi cách sẽ có lợi thế riêng, điểm yếu riêng. Chủ yếu bạn có nghĩ ra cách xử lý tình huống hay không, mọi loại trình bày hai dạng đều làm được, và thậm chí để đẹp trên word còn có thể làm đẹp hơn những loại sách khác. Đáng tiếc là dạng đọc chính dùng file word không được tối ưu cho các thiết bị như kindle và kobo, hoặc thậm chí không đọc được trên một số thiết bị khác.
