Cuốn sách “Chuyến Đi Bắc Kỳ Năm Ất Hợi 1876” của tác giả J. B. Trương Vĩnh Ký là một tác phẩm quan trọng ghi lại chuyến đi khảo sát và thám hiểm đất nước Việt Nam vào năm 1876. Cuốn sách được viết bằng ngôn ngữ Hán Nôm và là một nguồn tư liệu quý về địa lý, kinh tế, xã hội Bắc Kỳ thời bấy giờ.
Trong chuyến đi kéo dài 5 tháng, từ tháng 11 năm Ất Hợi đến tháng 3 năm sau, Trương Vĩnh Ký đã đi qua nhiều tỉnh thành ở Bắc Kỳ như Hà Nội, Hải Dương, Hưng Yên, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa. Tác giả đã miêu tả chi tiết về địa hình, thổ nhưỡng, khí hậu, cây trồng, sản vật của từng vùng. Ngoài ra, cuốn sách còn ghi lại nhiều thông tin quý báu về con người, phong tục tập quán, đời sống kinh tế – xã hội của cư dân địa phương.
Theo ghi nhận của Trương Vĩnh Ký, đất Bắc Kỳ khi đó có khí hậu ôn hòa, thuận lợi cho nông nghiệp. Cây lúa là cây trồng chủ lực, ngoài ra còn trồng kê, ngô, đậu tương, dâu tằm… Đất đai màu mỡ, sản vật phong phú. Dân cư đông đúc, nhiều làng xóm tập trung. Cuộc sống nhân dân chủ yếu dựa vào nông nghiệp.
Tác giả cũng ghi nhận một số vấn đề như tình trạng thiên tai, hạn hán xảy ra thường xuyên; hệ thống thủy lợi chưa được quan tâm đúng mức; giao thông đi lại còn nhiều khó khăn do đường sá hẹp hẹp, nhiều chỗ bị ngập lụt. Bên cạnh đó, Trương Vĩnh Ký cũng chỉ ra một số tệ nạn xã hội như cờ bạc, trộm cắp…
Về mặt chính trị, xã hội Bắc Kỳ lúc bấy giờ vẫn theo chế độ phong kiến. Trên danh nghĩa thuộc nhà Nguyễn nhưng thực tế quyền hành do các quan lại địa phương nắm giữ. Cuộc sống nhân dân chịu sự độc đoán, bất công của quan lại và địa chủ phong kiến.
Nhìn chung, cuốn sách “Chuyến Đi Bắc Kỳ Năm Ất Hợi 1876” của Trương Vĩnh Ký đã cung cấp cho độc giả rất nhiều thông tin quý báu về địa lý, xã hội, kinh tế, chính trị Bắc Kỳ thời bấy giờ. Đây là tư liệu lịch sử quan trọng giúp nghiên cứu thực trạng đất nước dưới thời phong kiến, đồng thời cũng là tài liệu tham khảo cho việc xây dựng và phát triển đất nước sau này.
Mời các bạn đón đọc Chuyến Đi Bắc Kỳ Năm Ất Hợi 1876 của tác giả J. B. Trương Vĩnh Ký.
