Nhân vật chính của “Cuốn sổ vàng” là Anna Wulf, một nhà văn nổi tiếng có tiểu thuyết đầu tay “Những biên giới chiến tranh”. Anna, là một bà mẹ đơn thân và Đảng viên, có mối quan hệ với Molly, một diễn viên chưa nổi, và cũng cãi nhau với Richard, chồng cũ của Molly. Anna yêu Michael, một người đàn ông đã có vợ, và trải qua sự tuyệt vọng khi bị ruồng bỏ, đồng thời đang gặp khó khăn trong việc sáng tác.
Anna ghi chép mọi trải nghiệm cá nhân của mình vào bốn cuốn sổ, phân loại chúng theo các màu khác nhau. Các mảnh ghép này, tưởng như đã được phân định rõ ràng, thể hiện sự ràng buộc, tự do, tốt, xấu, tư bản chủ nghĩa, xã hội chủ nghĩa, tình dục, và tình yêu. Những trang viết trong cuốn sổ màu đen tập trung vào những năm 1940 ở châu Phi, trong khi cuốn sổ màu đỏ ghi chép về sinh hoạt Đảng ở Anh và sự suy giảm của chủ nghĩa Cộng sản. Cuốn sổ màu vàng chứa tiểu thuyết ngoại tình của Anna, trong khi cuối cùng, cuốn sổ màu xanh ghi chép những sự kiện hàng ngày và giấc mơ.
Tuy Anna cố gắng tách rời những cuốn sổ này, nhưng chúng lại liên kết với nhau thông qua những cấu trúc song song, ngổn ngang, và bất an của chính Anna. Những trải nghiệm của cô, tuy bị ràng buộc, nhưng lại vòng vo và rối bời, tạo nên một hình ảnh phức tạp của nhân cách Anna. Các mảnh ghép này giúp xây dựng một sự hoàn chỉnh, mang tính chất hồi phục và hướng tới sự ổn định, mạch lạc và gắn kết khi Anna cố gắng ghép nối bốn cuốn sổ thành một. Tuy nhiên, liệu đây có phải là niềm tin ảo tưởng khác của Anna, rằng trật tự có thể chống lại hỗn loạn? Như những ảo tưởng đã mai một, như chủ nghĩa cộng sản, như Phụ nữ tự do.
Tiểu thuyết “Cuốn sổ vàng” của nhà văn Doris Lessing, người đã đoạt giải Nobel Văn chương năm 2007, đã chấm dứt được vào danh sách kinh điển, tạo ra nỗi băn khoăn và thách thức không ít độc giả qua nhiều thế hệ, đặt ra câu hỏi chân thực và ác mộng: Tại sao và làm thế nào nó có thể được coi là một kiệt tác vĩ đại? Câu hỏi này không chỉ phản ánh sự thắc mắc về giá trị nghệ thuật của tác phẩm mà còn là một thách thức với khả năng kiên nhẫn của độc giả, đặt ra nỗi lo lắng cụ thể: Làm thế nào để vượt qua những trang đầu tiên mà không chán ngấy?
Qua sự nhìn nhận của nhân vật chính, nhà văn Anna Wulf, trong một cuộc họp văn nghệ do Đảng tổ chức, cô chia sẻ quan điểm quan trọng: “Điều quan trọng là câu chuyện có thể được kể bằng cách giễu cợt, mỉa mai hoặc nghiêm túc.” Đúng như lời này, “Cuốn sổ vàng” có thể được xem xét như một câu chuyện vừa nghiêm túc vừa mang tính châm biếm, khám phá về những phụ nữ coi mình là người tự do chống lại Chủ nghĩa cộng sản và những đấng nam giới có vợ, với tác động sâu sắc đến văn chương và ngôn ngữ. Song song với những diễn biến truyện này, là những ham muốn và bất an không ngừng, tạo nên một thế giới tinh thần nặng nề, hút hồn, và dẫn dắt độc giả vào mê cung của sự điên loạn.
Cuốn Sổ Vàng của Doris Lessing là một tác phẩm văn học nổi tiếng và được đánh giá cao trong giới văn học thế giới. Được xuất bản lần đầu vào năm 1962, cuốn sách đã thu hút sự quan tâm của độc giả và nhận được nhiều giải thưởng văn học quan trọng như Giải Nobel Văn học. Với nội dung sâu sắc và tầm nhìn tương lai táo bạo, Cuốn Sổ Vàng đã góp phần làm nên tên tuổi của Doris Lessing trong làng văn học thế giới.
Cuốn sách mô tả cuộc sống của một cô gái trẻ tên là Anna Wulf, người đã trải qua nhiều khó khăn và thử thách trong cuộc sống. Anna là một nhà văn, và cô sở hữu một cuốn sổ tay màu vàng, nơi cô ghi chép lại mọi suy nghĩ, cảm xúc và trải nghiệm của mình. Cuốn sổ tay này trở thành nguồn cảm hứng lớn cho cô trong việc viết lách và tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống.
Một trong những điểm đặc biệt của Cuốn Sổ Vàng là cách mà Lessing sử dụng kỹ thuật viết hồi ký để kể câu chuyện. Cuốn sách không tuân theo trình tự thời gian tuyến tính, mà thay vào đó, nó nhảy mạnh mẽ giữa các giai đoạn khác nhau trong cuộc đời của Anna. Điều này tạo ra một cảm giác hỗn độn và mơ hồ, nhưng cũng thể hiện sự phức tạp của tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật chính.
Ngoài ra, Cuốn Sổ Vàng cũng đề cập đến nhiều vấn đề xã hội và chính trị quan trọng. Lessing không ngần ngại đưa ra những quan điểm cá nhân về feminism, tình yêu, hôn nhân, và cả những xung đột chính trị đang diễn ra tại thời điểm viết sách. Cuốn Sổ Vàng không chỉ là một câu chuyện cá nhân về cuộc đời của Anna, mà còn là một tác phẩm văn học có tính chất xã hội, đưa ra những suy nghĩ sâu sắc về xã hội và con người.
Bên cạnh đó, Cuốn Sổ Vàng cũng là một tác phẩm văn học có tính triết học cao. Lessing đã sử dụng cuốn sách để thể hiện quan điểm của mình về tư duy con người, tình yêu, và ý nghĩa cuộc sống. Cô đã mô tả một cách tinh tế và sâu sắc về sự phức tạp của tâm trí con người, và cách mà chúng ta tìm kiếm ý nghĩa trong cuộc sống thông qua việc ghi chép và suy ngẫm.
Cuốn Sổ Vàng cũng đánh dấu sự thay đổi trong phong cách viết của Lessing. Trước đây, cô nổi tiếng với những tác phẩm văn học có tính chất chính trị và xã hội cao, nhưng Cuốn Sổ Vàng đã đưa Lessing vào một hướng mới, tập trung nhiều hơn vào tâm lý học và triết học cá nhân. Điều này đã mở ra một khía cạnh mới trong tài năng văn học của cô và giúp cô thu hút được độc giả từ nhiều tầng lớp khác nhau.
Cuốn Sổ Vàng của Doris Lessing không chỉ là một tác phẩm văn học nổi tiếng, mà còn là một tác phẩm có ảnh hưởng sâu rộng đối với văn học thế giới. Với cách viết táo bạo, sâu sắc và tầm nhìn tương lai, cuốn sách đã chinh phục được trái tim của độc giả và nhận được nhiều đánh giá tích cực từ giới phê bình. Doris Lessing đã tạo ra một tác phẩm văn học đáng để ngưỡng mộ, và Cuốn Sổ Vàng sẽ tiếp tục là một tác phẩm kinh điển trong lòng độc giả văn học.
Tác giả Doris May Lessing (1919-2013), nhà văn, nhà thơ, và nhà biên kịch người Anh, đã được vinh danh bằng giải Nobel Văn chương vào năm 2007, trở thành người lớn tuổi nhất nhận được giải thưởng danh giá này. Bà cũng được trao giải David Cohen vì những đóng góp xuất sắc trong lĩnh vực văn hóa và nghệ thuật, đồng thời xếp thứ 5 trong danh sách “50 nhà văn Anh vĩ đại nhất kể từ năm 1945”. Doris Lessing đã để lại dấu ấn sâu sắc trong thế giới văn hóa và là một trong những tác giả nổi tiếng của văn học thế kỷ 20 và 21.
Mời các bạn đón đọc Cuốn Sổ Vàng của tác giả Doris Lessing & Lê Khánh Toàn (dịch).
