Đại Nam Liệt Truyện 3: Chính Biên (Nhị tập) – Quốc Sử Quán Triều Nguyễn là cuốn sách lịch sử quan trọng ghi lại tiểu sử của các nhân vật tiêu biểu trong lịch sử Việt Nam. Cuốn sách này được biên soạn bởi Quốc sử quán triều Nguyễn vào năm Đinh Mùi (1847) dưới thời vua Tự Đức.
Cuốn sách gồm hai tập, tập 1 ghi chép tiểu sử của các nhân vật từ thời Hồng Bàng đến thời Lê sơ, tập 2 tiếp tục ghi chép tiểu sử các nhân vật tiêu biểu thời Lê trung hưng và thời Nguyễn. Các tiểu sử được biên soạn chi tiết theo thứ tự niên đại, ghi rõ tên họ, năm sinh năm mất, quê quán, sự nghiệp, công lao của từng nhân vật. Cuốn sách được biên soạn dựa trên các sử liệu chính thống như Đại Việt sử ký toàn thư, Khâm định Việt sử thông giám cương mục…
Đặc biệt, cuốn sách đã tập hợp tiểu sử của hàng ngàn nhân vật tiêu biểu trong lịch sử Việt Nam, không chỉ giới hạn ở các vua chúa, quan lại mà còn ghi lại tiểu sử của nhiều danh nhân văn hóa, khoa bảng, tướng lĩnh, nông dân anh hùng…Điều đó phản ánh ý chí của triều đình Nguyễn muốn ghi lại công lao của mọi tầng lớp nhân dân trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc.
Ngoài ra, cuốn sách còn ghi lại những sự kiện lịch sử quan trọng thời bấy giờ như chiến công đánh giặc ngoại xâm, các cuộc khởi nghĩa nông dân, các triều đại phong kiến…Điều đó giúp người đọc hiểu rõ hơn bối cảnh lịch sử xã hội của từng thời kỳ. Bên cạnh đó, cuốn sách cũng ghi lại những sự kiện văn hóa như khoa cử, văn học nghệ thuật, kiến trúc…phản ánh đời sống tinh thần của xã hội thời bấy giờ.
Về cách biên soạn, Đại Nam Liệt Truyện được trình bày theo thứ tự niên đại nghiêm ngặt, các tiểu sử được viết ngắn gọn, súc tích nhưng vẫn đảm bảo tính hệ thống, toàn diện. Ngôn ngữ sử dụng trong tác phẩm mang tính chất chính thức, nghiêm túc. Điều đó phản ánh nỗ lực của các sử quan triều Nguyễn trong việc biên soạn một công trình sử học quan trọng, có giá trị lâu dài.
Đại Nam Liệt Truyện được coi là một kiệt tác của lịch sử học Việt Nam. Bằng việc tập hợp, ghi chép chi tiết tiểu sử của hàng ngàn nhân vật tiêu biểu, cuốn sách đã góp phần bảo tồn, phổ biến những thông tin quý giá về lịch sử dân tộc. Đồng thời, tác phẩm cũng phản ánh được bức tranh toàn cảnh về chính trị, xã hội, văn hóa các thời kỳ lịch sử Việt Nam, đem lại nhiều giá trị tham khảo cho độc giả. Cho đến nay, Đại Nam Liệt Truyện vẫn được coi là một nguồn tư liệu quan trọng không thể thiếu đối với các nhà nghiên cứu lịch sử.
Mời các bạn đón đọc Đại Nam Liệt Truyện 3: Chính Biên (Nhị tập) – Quốc Sử Quán Triều Nguyễn
