Nguồn suối của đạo Phật mở ra từ sự giác ngộ về sự thật của cuộc sống, nổi lên từ Tứ Diệu Đế. Điều này làm cho đạo Phật có đặc tính vượt lên trên cuộc sống. Sự vượt lên ở đây không chỉ là kết quả tự nhiên của giác ngộ mà còn là sự thức tỉnh và giải phóng. Người giác ngộ không còn là người bị sai sử, chìm đắm trong cuộc đời. Người giác ngộ là người tự do, vượt lên trên những tối tăm, quên lãng và phó mặc của cuộc đời.
Tuy nhiên, vượt lên trên cuộc đời không đồng nghĩa với việc phủ nhận cuộc đời hoặc ghét bỏ nó. Sự vượt lên cần phải đi kèm với một ý chí khỏe mạnh, ý thức giải thoát, và thái độ khinh thường đối với khổ đau. Con người giác ngộ không chỉ không dính vào tham vọng, quyền lực, và danh lợi mà còn không dính vào những cố chấp tri thức như quan điểm và phân biệt cá nhân. Đó là một thái độ tự do, không đính chặt, và vô tâm trong hành động, như thể hiện trong thái độ của các Bồ tát theo kinh Kim Cương Bát Nhã.
Vô trước có nghĩa là không bị dính vào. Người giác ngộ không chỉ không dính vào tham vọng và quyền lực mà còn không dính vào cố chấp tri thức như quan điểm và sự phân biệt. Đây là một thái độ tự do và vô tâm, không bị dính vào những khía cạnh không tích cực của cuộc sống. Điều này là một bằng chứng cụ thể cho sự hiện hữu của giác ngộ.
Nếu chỉ là sự ghét bỏ và tránh xa cuộc đời, không có ý chí giải thoát và thái độ khinh thường đối với khổ đau, thì không thể gọi là vượt lên. Đó chỉ là sự chán nản và sợ hãi. Vượt lên ở đây bao gồm ý chí mạnh mẽ, ý thức giải thoát và thái độ đối mặt với cuộc đời với can đảm và thiện chí để chuyển hóa nó.
Con người giác ngộ, khi bước vào cuộc đời, mang theo tâm niệm giải thoát, không tham vọng và không cố chấp. Sự sống động của giác ngộ được thể hiện qua họ không bị dính vào những thứ tạm thời và không tích cực. Vô trước không chỉ là một thái độ, mà còn là một cách tiếp cận cuộc sống để biến cải nó.
Việc đem đạo Phật vào cuộc đời không chỉ đơn thuần là việc thể hiện các nguyên lý của đạo Phật, mà còn là việc thực hiện chúng trong sự sống, đồng thời làm cho chúng phản ánh thực tế của cuộc đời. Sự sống động của đạo Phật không chỉ làm cho những hình thức bên ngoài như kinh điển, giáo đường, nghi lễ trở nên sống động, mà còn làm cho chúng trở thành biểu hiện của đạo Phật. Chính Đức Phật và các vị tổ sư thiền tông đã nhấn mạnh điều này.
Đạo Phật đã nảy sinh từ bên trong cuộc sống, được nuôi dưỡng bởi cuộc sống và tồn tại vì cuộc sống. Điều quan trọng không phải là đem đạo Phật vào cuộc đời, mà là làm cho nó trở thành một phần tự nhiên của cuộc sống. Chỉ khi sinh lực của đạo Phật được thấy rõ trong mọi hình thức của sự sống, thì chúng ta mới có thể nói rằng đạo Phật thực sự hiện hữu trong cuộc đời.
Mời các bạn đón đọc “Đạo Phật Đi Vào Cuộc Đời” của tác giả Thích Nhất Hạnh để khám phá sâu sắc về sự vượt lên và vô trước, những khái niệm quan trọng trong học thuyết Phật giáo.
