Doña Bárbara – Rómulo Gallegos
Rómulo Gallegos, một tác giả danh tiếng từ Venezuela, quê hương của ông, đến cả ở Trung và Nam Mỹ cũng ghi danh. Các độc giả và nhà phê bình từ nhiều quốc gia khác nhau đều rất ấn tượng với tác phẩm của ông.
Sinh năm 1884 và lớn lên trong một gia đình nghèo khó, sau khi hoàn thành học trung học, Rómulo Gallegos phải làm “nghề gõ đầu trẻ” để kiếm sống. Với tư duy tiến bộ và lòng yêu nước sâu nặng, ông tham gia chính trị từ rất sớm, chống chế độ quân phiệt và độc tài của Gómez, người đã bán rẻ tài nguyên kinh tế quốc gia cho lợi ích nước ngoài và áp bức dân chúng một cách tàn nhẫn.
Khi bắt đầu viết văn, ông đã trên ba mươi lăm tuổi, và tác phẩm đầu tay của ông, Reinaldo Solar, được xuất bản năm 1920. Ngoài những truyện ngắn, ông còn cho ra đời nhiều tác phẩm khác như Cây leo (1925), Doña Bárbara (1929), Canaima (1935), Cantaclaro (1934), Anh da đen khốn khổ (1937), Cũng trên mảnh đất ấy (1943), Cọng rơm trong gió (1952), và Nổi loạn (1946).
Hành động chính trị và tác phẩm văn học của ông cùng hướng tới một tương lai sáng sủa cho đất nước, Rómulo Gallegos đã từng được bầu làm tổng thống Venezuela vào năm 1948. Tuy nhiên, ông không kéo dài được thời gian trong vị trí này vì bị cuộc đảo chính quân sự lật đổ. Ông qua đời vào năm 1960.
Đánh giá về văn học của Rómulo Gallegos, dân chúng Venezuela và độc giả nước ngoài đều ca ngợi bản chất chiến đấu trong tiểu thuyết của ông, nhằm mục đích cải thiện xã hội, giải phóng con người, và vượt qua bất kỳ khó khăn tự nhiên nào. Đáng chú ý nhất là tác phẩm Doña Bárbara, được tái bản nhiều lần ở Tây bán cầu, dịch ra nhiều ngôn ngữ, và phát hành tại nhiều nước trên thế giới.
Thảo nguyên mênh mông của Venezuela cách đây gần sáu mươi năm “Những con sông rộng không tưới ướt đồng cỏ, không dẫn thuyền qua lại”, với các cuộc săn loài hoang dã, săn cá sấu, bắt ba ba, thu hoạch mật ong, và phá hoại các đồng cỏ mới được mô tả sống động dưới ngòi bút của ông. Những con người trên thảo nguyên mạnh mẽ, giản dị, và dũng cảm do thiên nhiên hoang dã tạo nên và rèn luyện đã được tái hiện tinh tế trong tác phẩm của ông.
Bằng cách chỉ trích chế độ bất công, lên án bọn cầm quyền tàn bạo, và phơi bày tham vọng của bọn ăn cướp từ Bắc Mỹ tại Venezuela, tác giả thể hiện mình là một nhà văn hiện thực sắc bén, để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc.
Tuy nhiên, việc đấu tranh bằng phương pháp nào để đất nước có “ngày thịnh vượng và hạnh phúc” là điều mà Rómulo Gallegos chưa thể làm rõ. Nhân vật quý cô độc ác Doña Bárbara, hoàn toàn tham lam, đã từ bỏ trang trại mà cô xây dựng bằng mọi cách, âm mưu hơn cả tình yêu đam mê của mình, rồi biến mất không một ai biết nơi. Kẻ cướp đất và súc vật, đến từ Bắc Mỹ, cũng rời bỏ ngôi nhà mà họ chiếm đoạt và đi kiếm sống ở nơi khác sau khi hàng xóm của họ quyết tâm bảo vệ tài sản và đất đai của mình. Đây là do tác giả bị hạn chế trong quan điểm của mình về cuộc đấu tranh giai cấp nghiêm ngặt trong thời đại hiện tại để giải phóng xã hội, cải thiện con người, bị ảnh hưởng bởi chủ nghĩa xã hội không tưởng – những hạn chế dễ hiểu vào những năm 1925-1930.
Tuy vậy, với những điểm mạnh nổi bật, nhà nghiên cứu văn học Ulrich Leo từ Đức đã đánh giá Doña Bárbara “là một trong những cuốn tiểu thuyết tuyệt vời nhất, vừa mạnh mẽ vừa dịu dàng, vừa phong phú vừa sâu lắng, vừa hùng vĩ vừa trữ tình… có thể sánh ngang với bất kỳ tác phẩm văn học hiện đại nào.”
NXB Tổng Hợp Phú Khánh trân trọng giới thiệu Doña Bárbara của tác giả Aleksandr Isayevich Solzhenitsyn.
