Cuốn sách “Dòng Sông Trôi Khuất Địa Đàng” của tác giả Richard Dawkins là một tác phẩm được viết với phong cách học thuật, trình bày quan điểm khoa học về sự tiến hóa của sự sống trên Trái Đất. Trong cuốn sách này, tác giả đã dành nhiều trang giấy để phân tích, giải thích chi tiết về quá trình tiến hóa của các loài sinh vật từ những dạng sống đơn giản nhất cho tới con người ngày nay.
Theo lập luận của Dawkins, sự sống trên Trái Đất bắt đầu từ những phân tử hữu cơ đơn giản hình thành tự nhiên trong điều kiện môi trường thuận lợi. Qua quá trình tiến hóa di truyền kéo dài hàng tỷ năm, các phân tử này dần phát triển thành những sinh vật đơn bào đầu tiên như vi khuẩn. Từ đây, quá trình tiến hóa bắt đầu diễn ra một cách tự nhiên, liên tục, theo chiều hướng phức tạp hóa dẫn đến sự ra đời của nhiều loài sinh vật đa bào phức tạp hơn như động vật, thực vật, con người.
Theo Dawkins, quá trình tiến hóa diễn ra theo cơ chế chọn lọc tự nhiên và đột biến di truyền. Trong đó, cơ chế chọn lọc tự nhiên là yếu tố then chốt quyết định sự sống còn và tuyệt chủng của các loài. Cụ thể, chỉ những cá thể có đặc điểm thích nghi với môi trường sống tốt hơn mới có khả năng sống sót và sinh sản, truyền lại gen của mình cho thế hệ tiếp theo. Các cá thể kém thích ứng hơn sẽ dần bị loại bỏ khỏi quá trình tiến hóa. Bên cạnh đó, quá trình đột biến di truyền ngẫu nhiên cũng góp phần tạo nên sự đa dạng sinh học thông qua việc hình thành những kiểu gen mới.
Trong quá trình tiến hóa, sự thay đổi di truyền xảy ra từng bước nhỏ, từng thế hệ. Những thay đổi này dần tích lũy theo thời gian dài đã dẫn đến sự khác biệt lớn về hình thái và cấu trúc giữa các loài sinh vật. Dawkins đã dẫn chứng nhiều bằng chứng hóa thạch và so sánh giữa cấu trúc cơ thể của con người và các loài động vật khác để chứng minh quan điểm này. Theo ông, con người cũng chỉ là kết quả tất yếu của quá trình tiến hóa tự nhiên, chứ không phải do sự sáng tạo đặc biệt của một vị thần siêu nhiên.
Ngoài ra, Dawkins còn dành nhiều trang giấy để phân tích khái niệm về “đơn vị tiến hóa” trong quá trình tiến hóa. Theo đó, gen chính là đơn vị cơ bản nhất tham gia vào quá trình tiến hóa thông qua cơ chế chọn lọc tự nhiên. Trong khi đó, cá thể chỉ là “phương tiện” giúp gen lan truyền và tồn tại. Do đó, gen mới chính xác hơn là đơn vị tiến hóa, trong khi lợi ích của cá thể chỉ là phụ đối với lợi ích của gen.
Ngoài ra, tác giả còn phân tích sâu hơn về các khái niệm như đột biến, truyền gen, đa dạng di truyền, chọn lọc giới tính… Đây đều là những khái niệm then chốt giúp làm sáng tỏ quá trình tiến hóa sinh học xảy ra trên Trái Đất. Với lối viết ngắn gọn, dễ hiểu nhưng vẫn đảm bảo tính học thuật…
Mời các bạn đón đọc Dòng Sông Trôi Khuất Địa Đàng của tác giả Richard Dawkins.
