Được mắc kẹt trong vòng xoáy này, có cách nào tháo gỡ không? Không còn đường thoát chút nào sao? Chúng ta chỉ còn cách ngồi im chờ đợi sao? Chờ đến khi có điều gì đó thay đổi à? Mỗi ngày chúng ta dường như chỉ biết thừa nhận, khen ngợi và nuôi dưỡng sự dối trá, thay vì dũng cảm phá bỏ điều mà mọi người đều nhận ra, thì hy vọng vào điều gì xảy ra cũng vô ích…Aleksandr Isayevich Solzhenitsyn là một nhà văn, nhà viết kịch của Liên Xô và Nga, đoạt Giải Nobel Văn học vào năm 1970. Alexsandr Isayevich Solzhenitsyn sinh ra ở Kislovodsk, trong vùng Kavkaz phía bắc. Cha ông qua đời trước khi ông chào đời, mẹ phải làm công việc đánh máy để nuôi sống con. Năm 1925, mẹ con ông chuyển về Rostov-trên-sông-Đông (Rostov-na-Donu). Từ năm 1926 đến 1936, Solzhenitsyn học tại các trường phổ thông, thường bị bạn bè chế giễu vì ông không muốn gia nhập Đội thiếu niên Lenin và luôn đeo chiếc thập tự. Sau đó, sau khi nghe lời khuyên từ các thầy cô giáo, Solzhenitsyn đã chấp nhận lý tưởng cách mạng, gia nhập Đoàn thanh niên cộng sản Komsomol vào năm 1936. Từ nhỏ, Solzhenitsyn đã ước mơ trở thành nhà văn nhưng vì có năng khiếu với toán học, năm 1936 ông bắt đầu học ngành Toán tại Đại học Rostov để sau này dễ dàng tìm việc làm. Trong thời gian học tại Đại học Rostov, Solzhenitsyn luôn là sinh viên kiệt xuất, được trao Học bổng Stalin.
Năm 1970, Aleksandr Solzhenitsyn được trao Giải Nobel Văn học nhưng ông không đến Thụy Điển để nhận giải bởi lo ngại không thể trở về nước sau này; hai năm sau đó mới đến nhận giải và đọc bài diễn thuyết. Năm 1974, sau khi công bố bản tuyên ngôn “Không Sống Bằng Dối Trá” và xuất bản tác phẩm “Quần Đảo GULag” tại Paris, Solzhenitsyn bị bắt giữ, Chính phủ Liên Xô tước quyền công dân của ông và trục xuất ông sang Cộng hòa Liên Bang Đức, sau đó ông định cư tại Hoa Kỳ. Bản tuyên ngôn “Không Sống Bằng Dối Trá” viết ra ngay trước khi ông bị trục xuất khỏi Liên Xô phản ánh tâm trạng của ông, với đoạn viết “Chúng ta đã bị lạc nhân tính một cách tuyệt vọng, đến mức chỉ vì một miếng cơm bát gạo hàng ngày mà chúng ta sẵn lòng bỏ đi mọi nguyên tắc, linh hồn, nỗ lực của tiền nhân và cơ hội cho thế hệ tương lai – chỉ để bảo toàn sự tồn tại mong manh mỏi của mình. Chúng ta không còn kháng khái, tự trọng hay nhiệt huyết nữa. Chúng ta thậm chí không sợ vũ khí hạt nhân hay Thế chiến III (có thể trốn trong hang động), nhưng lại sợ những hành động dũng cảm của công dân!” Bài viết này được các tờ báo trên thế giới đăng tải hoặc đề cập, bao gồm The Washington Post, New York Times.
Đã đến lúc, thậm chí cả khi chúng ta không dám nhìn nhau vào mắt! Bây giờ chúng ta viết và đọc sách báo một cách ẩn danh và nếu gặp nhau tại Hội trường Khoa học, chúng ta vẫn thẳng thắn phàn nàn:
“Chúng ta đang làm gì vậy? Chúng phải điều khiển chúng tôi đến khi nào? Quê hương nổi tiếg bằng sự lạc lõng và nghèo hàn, nhưng chúng vẫn kiêu căng khoe khoang về thành tựu trên mặt trăng. Chúng ôm lấy những chế độ cai trị độc tài và tàn bạo, vẫn thổi châm lửa cho nội chiến. Chúng huyết bổ để nuôi Mao Trạch Đông một cách vô tội, nhưng lại đẩy chúng ta vào chiến trận, buộc chúng tôi phải đi. Làm sao để trốn thoát? Chúng muốn đưa ai ra toà thì đưa, chúng giam những người tỉnh táo vào bệnh viện tâm thần – chúng luôn thúc đẩy những hành vi đó, trong khi chúng ta cảm thấy bất lực. Mọi thứ đang rơi xuống đáy. Linh hồn đã chết hẳn, thân xác chúng ta và cả con chúng ta, cũng sắp bị ném vào ngọn lửa, nhưng chúng ta vẫn đứng im như thế, cười hoặc cười mỉa mai, và lưỡi không đứt lời, luôn luôn bấp bênh trong miệng. Nhưng chúng ta làm thế nào để ngăn cản nó? Hay chúng ta không đủ mạnh mẽ?” Chúng ta bị cải trang chính trị, bị tiêm chủ quan vào đầu, rằng ‘sẽ xong thôi sau này’. Chúng ta không thể trốn thoát khỏi hoàn cảnh, từ môi trường xã hội của chúng ta. Cuộc sống hàng ngày là thứ quyết định ý thức của chúng ta. Chúng ta có liên quan gì đến những điều đó không? Và liệu chúng ta có thể thay đổi được gì không?…
Hãy dành thời gian để đọc cuốn sách “Không Dối Trá” của tác giả Aleksandr Isayevich Solzhenitsyn.
