Cuốn sách “Hệ Thống Phạm Trù Lý Học Triết Học Phương Đông” của tác giả Mộng Bồi Nguyên là một tác phẩm có giá trị đối với việc nghiên cứu và phân tích các khái niệm cơ bản của triết học Đông phương. Trong đó, tác giả đã dành nhiều nỗ lực để tổng hợp, phân tích và giải thích các khái niệm cơ bản như “duy vật”, “duy tâm”, “tồn tại”, “không tồn tại”, “phân biệt”, “vô biên”,… theo quan điểm của các trường phái triết học nổi tiếng của Trung Hoa như Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo và một số trường phái khác.
Cụ thể, phần mở đầu của cuốn sách giới thiệu tổng quan về hệ thống phạm trù lý học của triết học Phương Đông. Theo đó, tác giả định nghĩa phạm trù là các khái niệm cơ bản và quan trọng nhất trong lý luận triết học, là những yếu tố hình thành nên khung xương sống của hệ thống tư tưởng. Các phạm trù được hình thành từ quá trình nhận thức con người về thế giới tự nhiên và xã hội, phản ánh những mặt cơ bản nhất của hiện thực khách quan. Chúng mang tính chất siêu nghiệm và tổng quát, có ý nghĩa quan trọng trong việc giải thích và phán đoán thế giới.
Tiếp theo, phần thứ hai của cuốn sách phân tích khái niệm “duy vật” và “duy tâm” theo quan điểm của các trường phái triết học khác nhau ở Trung Quốc cổ đại. Cụ thể, đối với khái niệm “duy vật”, tác giả giải thích quan điểm của phái Dịch học coi mọi sự vật đều do âm dương của Lý khí mà thành. Còn phái Khổng Mạnh thì cho rằng mọi sự đều do Thiên địa sinh ra. Đối với khái niệm “duy tâm”, tác giả phân tích quan điểm của Nho giáo cho rằng Trời và Địa là nguyên tổ của vạn vật, con người là trung gian giữa Trời và Địa. Còn Đạo giáo thì cho rằng không có gì ngoài Lý và khí.
Tiếp theo, phần ba của cuốn sách phân tích khái niệm “tồn tại” và “không tồn tại”. Đối với khái niệm “tồn tại”, tác giả giải thích quan điểm của Nho giáo cho rằng mọi sự đều do Thiên mệnh mà có, do đó mọi sự đều có sẵn tồn tại. Còn theo Đạo giáo, chỉ có Lý mới là căn nguyên tồn tại duy nhất của vạn vật. Đối với khái niệm “không tồn tại”, Phật giáo cho rằng mọi sự đều trống không, vô thường. Còn theo Lão Trang thì chỉ có Lý mới là cực hạn duy nhất, không có sự vật nào tồn tại thật sự.
Ở phần cuối của cuốn sách, tác giả tổng kết và đánh giá tư duy triết học của các trường phái lớn ở Trung Quốc cổ đại thông qua việc phân tích, giải thích các khái niệm cơ bản như “phân biệt”, “vô biên”, “duy nhất”,… Theo đó, mỗi trường phái đều có cách nhìn nhận riêng về bản chất của hiện thực, song điểm chung là đều nhấn mạnh tính ẩn dụ, siêu việt của triết lý. Cuốn sách khẳng định giá trị to lớn của triết học Phương Đông trong việc giải mã bản chất con người và vũ trụ.
Mời các bạn đón đọc Hệ Thống Phạm Trù Lý Học Triết Học Phương Đông của tác giả Mộng Bồi Nguyên.
