Cuốn sách “Khổng Tử” của tác giả Nguyễn Hiến Lê là một tác phẩm có giá trị cao về triết học và đạo đức của nhà hiền triết Khổng Mạnh. Trong cuốn sách, tác giả đã dành nhiều trang giấy để giới thiệu về cuộc đời, tư tưởng của Khổng Tử cũng như phân tích chi tiết về những tác phẩm nổi tiếng của ông như Luận Ngữ, Dịch, v.v. Bằng ngôn ngữ đơn giản mà súc tích, tác giả đã giúp độc giả hiểu được con người, tư tưởng của vị hiền triết vĩ đại người Trung Hoa này một cách sâu sắc và toàn diện nhất.
Cuốn sách mở đầu bằng phần giới thiệu về cuộc đời của Khổng Tử. Theo đó, Khổng Tử sinh ra vào khoảng 551-479 TCN tại tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Ông sống trong thời kỳ Xuân Thu chiến quốc – một giai đoạn hỗn loạn của lịch sử Trung Hoa khi các nước chư hầu liên tục xung đột với nhau. Dù sống trong thời kỳ đầy biến động đó nhưng Khổng Tử vẫn hết lòng phục vụ nhà Chu và mong muốn xây dựng lại trật tự xã hội, đạo đức con người. Ông đi khắp các nước chư hầu để truyền bá tư tưởng Nho giáo của mình nhưng không được các quân chủ ủng hộ. Cuối đời, Khổng Tử trở về quê hương và qua đời ở đó năm 479 TCN.
Sau phần giới thiệu về cuộc đời, sách tiếp tục phân tích chi tiết về các tác phẩm nổi tiếng của Khổng Tử. Theo đó, tác phẩm quan trọng nhất của ông là Luận Ngữ gồm 14 quyển, ghi lại những bài giảng và cuộc đối thoại giữa Khổng Tử và các môn đệ của mình. Luận Ngữ đề cập đến nhiều vấn đề lớn về đạo đức, chính trị, xã hội, giáo dục… và trở thành nền tảng cho Nho giáo. Tác phẩm khác như Dịch, Lễ, Nhạc cũng được Khổng Tử coi trọng và truyền bá. Những tác phẩm này đã để lại ảnh hưởng to lớn đến văn hóa, tư tưởng Trung Hoa suốt hàng ngàn năm.
Sau khi phân tích kỹ về cuộc đời và các tác phẩm của Khổng Tử, tác giả tiếp tục trình bày chi tiết về triết lý Nho giáo mà Khổng Tử sáng lập. Theo đó, Nho giáo coi trọng tình người, đạo đức, trật tự xã hội. Khổng Tử chú trọng đến việc xây dựng con người trước hết, từ đó mới có thể xây dựng gia đình hạnh phúc, quốc gia thịnh trị. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của lễ nghĩa, đức hạnh, trung hiếu, trung thành… Ngoài ra, Khổng Tử còn đề cao việc học hỏi, tu dưỡng bản thân, rèn luyện đức hạnh. Chỉ có những bậc hiền triết, quân tử mới có thể điều hành xã hội, quốc gia tốt đẹp.
Nhìn chung, cuốn sách đã giúp độc giả hiểu đầy đủ cuộc đời, sự nghiệp, tư tưởng của Khổng Tử – người sáng lập ra Nho giáo, một trong những tư tưởng có ảnh hưởng nhất tại Trung Quốc và Đông Á. Bằng ngôn ngữ đơn giản mà súc tích, tác giả đã giúp độc giả nắm bắt được hệ tư tưởng triết học to lớn đó một cách dễ hiểu.
Mời các bạn đón đọc Khổng Tử của tác giả Nguyễn Hiến Lê
