Cuốn sách “Lịch sử các nước Đông Nam Á trừ Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thế Anh là một tác phẩm đáng chú ý về lịch sử khu vực Đông Nam Á. Cuốn sách đã tổng kết và đưa ra những diễn biến lịch sử quan trọng của các quốc gia như Malaysia, Singapore, Indonesia, Philippines, Brunei, Đông Timor và Campuchia từ thời cổ đại cho đến thời điểm mà cuốn sách được xuất bản vào năm 2006.
Theo như tác giả Nguyễn Thế Anh trình bày, khu vực Đông Nam Á từ lâu đã là nơi giao lưu văn hóa giữa các dân tộc Ấn Độ, Trung Hoa và các nền văn minh khác. Những ảnh hưởng văn hóa đó đã hình thành nên bản sắc riêng của các dân tộc sống tại khu vực này. Từ thế kỷ thứ 1, các vương quốc Ấn Độ giáo như Chiêm Thành, Phù Nam, Chân Lạp… bắt đầu hình thành và phát triển. Đặc biệt, vương quốc Phù Nam tồn tại từ thế kỷ 5 đến thế kỷ 15 đã trở thành một trung tâm văn hóa quan trọng tại khu vực Đông Nam Á.
Bên cạnh ảnh hưởng của Ấn Độ giáo, Đạo Hồi cũng du nhập sớm vào khu vực này từ thế kỷ 13, đặc biệt là ở các nước như Malaysia, Indonesia và Brunei ngày nay. Từ thế kỷ 15, các cường quốc châu Âu như Bồ Đào Nha, Hà Lan, Anh bắt đầu xuất hiện tại Đông Nam Á và dần thiết lập ảnh hưởng chính trị, kinh tế lên khu vực này. Các nước Đông Nam Á dần rơi vào tình trạng bị các thực dân phương Tây chi phối.
Ở Malaysia, sau khi người Bồ Đào Nha đến Malacca vào đầu thế kỷ 16, người Hà Lan đã chiếm được thành phố này vào năm 1641 và thiết lập chế độ thực dân kéo dài hơn 200 năm. Năm 1795, Anh xâm chiếm và thành lập thuộc địa Đế quốc Anh tại Malaysia. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, người Anh trao trả độc lập cho Malaysia vào năm 1957. Tuy nhiên, sau đó đất nước này đã trải qua giai đoạn chia rẽ về chính trị và sắc tộc giữa người Malay và người Hoa cho đến khi hình thành Malaysia ngày nay vào năm 1963.
Ở Singapore, đảo quốc này ban đầu thuộc chủ quyền của vương quốc Johor của người Malay. Năm 1819, Anh thiết lập Singapore thành một thuộc địa và biến nơi đây thành một trung tâm thương mại quan trọng. Năm 1963, Singapore gia nhập Liên bang Malaysia nhưng chỉ sau 2 năm đã rút khỏi liên bang và trở thành một quốc gia độc lập. Ngày nay, Singapore đã phát triển thành một trong những quốc gia phát triển và thịnh vượng nhất khu vực.
Ở Indonesia, trước khi người Hà Lan đến, khu vực này đã từng là nơi tồn tại của nhiều vương quốc Hồi giáo như Demak, Cirebon, Banten. Năm 1602, Công ty Đông Ấn Hà Lan thành lập và bắt đầu xâm chiếm các vùng lãnh thổ của Indonesia. Đến năm 1942, Nhật Bản chiếm đóng Indonesia trong Thế chiến thứ hai. Sau chiến tranh, Indonesia tuyên bố độc lập vào năm 1945 dưới sự lãnh đạo của Sukarno. Tuy nhiên, quá trình xây dựng đất nước gặp nhiều khó khăn do phải đối phó với các lực lượng ly khai và sự can thiệp của Hà Lan.
Ở Philippines, trước thế kỷ 16, quốc gia này đã từng là nơi phát triển của văn minh thị tộc Malay và các vương quốc Hồi giáo nhỏ. Năm 1521, người Tây Ban Nha xâm chiếm và thiết lập thuộc địa tại Philippines kéo dài hơn 300 năm. Sau khi giành độc lập vào năm 1946, Philippines đã trải qua quá trình phát triển đầy biến động với nhiều cuộc khủng hoảng chính trị và xung đột vũ trang.
Ở Brunei, từ thế kỷ 15, vương quốc Hồi giáo Brunei đã thiết lập vai trò là một trung tâm thương mại quan trọng. Tuy nhiên, sau khi người Anh can thiệp vào cuối thế kỷ 19, quốc gia này dần suy yếu và rơi vào tình trạng bảo hộ. Đến nay, Brunei vẫn là một quốc gia Hồi giáo độc lập dưới sự lãnh đạo truyền thống của vương tộc.
Ở Đông Timor, quốc gia này từng là một phần lãnh thổ của Bồ Đào Nha cho đến khi Indonesia xâm chiếm và sáp nhập vào năm 1976. Sau nhiều năm đấu tranh giành độc lập, Đông Timor mới chính thức trở thành một quốc gia độc lập vào năm 2002. Tuy nhiên, quá trình xây dựng đất nước vẫn còn nhiều khó khăn.
Ở Campuchia, dưới thời vương quốc Angkor từ thế kỷ 9 đến thế kỷ 15, Campuchia là một trung tâm văn hóa Phật giáo quan trọng. Tuy nhiên, sau khi Pháp thiết lập chế độ bảo hộ vào năm 1863, Campuchia bị biến thành một thuộc địa. Đến những năm 1970, cuộc nội chiến và sự can thiệp của Mỹ đã khiến Campuchia rơi vào tay Khmer Đỏ, gây ra những tội ác diệt chủng khủng khiếp. Sau nhiều năm hỗn loạn, Campuchia mới bước đầu ổn định và phát triển.
Nhìn chung, cuốn sách “Lịch sử các nước Đông Nam Á trừ Việt Nam” đã cung cấp một cái nhìn toàn diện về quá trình hình thành và phát triển lịch sử của các quốc gia trong khu vực, từ thời kỳ hình thành các vương quốc bản địa, chịu ảnh hưởng của các nền văn minh lớn cho đến giai đoạn rơi vào tình trạng bị các thực dân phương Tây chi phối rồi giành độc lập. Cuốn sách đã giúp độc giả nắm bắt được những nét đặc trưng và biến động cơ bản của từng quốc gia trong khu vực Đông Nam Á.
Mời các bạn đón đọc Lịch Sử Các Nước Đông Nam Á trừ Việt Nam của tác giả Nguyễn Thế Anh.
