Lịch Sử Văn Chương Việt Nam Tập 1Đây là một cuốn sách nhỏ mở đầu của bộ Lịch Sử Văn Chương Việt Nam được thiết kế đặc biệt cho học sinh cấp trung học. Trên khắp bộ sách, chúng tôi đã chọn những thông tin quan trọng nhất để trình bày một cách súc tích, dễ hiểu, phù hợp với sự nắm bắt của học sinh từ 15 đến 18 tuổi. Mục tiêu chính của việc học ở cấp trung học luôn là khuyến khích tư duy phê phán và logic hơn là việc tiếp thu quá nhiều kiến thức mà không hiểu rõ bản chất. Vì vậy, chúng tôi luôn cố gắng làm sáng tỏ lý do và mối quan hệ giữa các vấn đề. Khi học sinh đã quen với cách tiếp cận này, họ sẽ hiểu sâu hơn về văn chương Việt Nam. Họ sẽ tự nhận biết các điểm chưa tốt và cần cải thiện, cũng như tôn vinh những điểm mạnh và phát triển chúng, từ đó mỗi người sẽ đóng góp vào việc xây dựng một tác phẩm văn chương Việt ngày càng tráng lệ và phong phú hơn.
Mặc dù tác phẩm này được biên soạn dành cho học sinh trung học, nội dung của nó không tuân theo bất kỳ “chương trình trung học” cụ thể nào cả. Điều này, chúng tôi muốn báo trước để tránh sự hiểu lầm. Độc giả sẽ không thấy chúng tôi bàn luận về các tác giả viết bằng chữ Hán hoặc các tác phẩm bằng chữ Hán của những tác giả được đề cập trong cuốn sách này. Thực hiện việc chọn lọc theo cách hẹp hòi như vậy là việc chúng tôi từ chối hoàn toàn quan điểm của các “chương trình” và cũng là quan điểm của những bộ sách văn học lịch sử đang được sử dụng. Ghép các tác phẩm bằng chữ Hán, ngay cả khi chúng do người Việt viết, vào “văn chương Việt Nam” là không hợp lý.
Theo quan điểm rằng “văn học sử Việt Nam” là lịch sử văn học của người Việt Nam và do đó cần nghiên cứu tất cả các tác phẩm của người Việt, dù là viết bằng tiếng Việt hay bằng chữ Hán, thì luận điểm này không hoàn toàn cương lĩnh. Trong các triều đại Đinh, Lê, Lý, Trần ở nước ta, ảnh hưởng của Phật giáo mạnh mẽ hơn ảnh hưởng của Nho giáo. Có thể rằng trong những thời kỳ này, ở Việt Nam không có nhà tăng nào dù phật học có ảnh hưởng sâu xa và đã có tác phẩm viết bằng tiếng Phạn. Nếu có, tại sao những người viết “văn học sử” không tìm kiếm và biên tập những tác phẩm viết bằng tiếng Phạn của người Việt để thêm vào sách? Ngay cả khi quân Minh xâm lược khiền nhà Hồ, có lẽ không thiếu các tù binh hay con cháu của họ, mà có thể có người viết ra tác phẩm hay. Tại sao không nghiên cứu những tác phẩm bằng chữ Hán họ đã sáng tác?
Ngoài ra, không thiếu những tác giả Việt Nam viết bằng tiếng Pháp hoặc bắt đầu sáng tác bằng tiếng Anh trong thời gian gần đây. Nếu hiểu rằng “văn học sử Việt Nam” cần bao gồm tất cả các tác phẩm của người Việt, bất kể ngôn ngữ, tại sao loại bỏ những tác phẩm bằng tiếng Phạn, tiếng Pháp, tiếng Anh… ra khỏi phạm vi? Văn chương của một dân tộc nên phản ánh bằng tiếng của dân tộc đó. Tiếng Việt không chỉ là ngôn ngữ của dân tộc này – như chúng ta sẽ thấy rõ trong phần khởi đầu của cuốn sách này – nên chúng tôi quyết định loại bỏ những tác phẩm viết bằng ngôn ngữ ngoại ra khỏi sách, dành riêng cho những ai quan tâm đến nghiên cứu về lịch sử tư tưởng của Việt Nam. Chúng tôi hy vọng rằng trong tương lai, các “chương trình” cũng sẽ lựa chọn quan điểm tương tự. Bởi vì việc này chỉ là sửa chữa một sai lầm nhỏ.
Ngay cả những người không quan tâm đến thi cử cũng sẽ có lợi khi đọc bộ sách này vì nó không chỉ giới thiệu về quá khứ trong văn chương mà còn đặt ra những giả thuyết, vấn đề giúp mọi người cùng suy luận. Ở quê nhà chúng ta, một học phái, một tác giả, một tác phẩm, thường có một chi tiết nhỏ trong một tác phẩm, đãNhững luận án này rất sâu sắc và mang tính hệ thống, đánh dấu hàng chục năm nghiên cứu công phu. Và cuối cùng, “Văn học sử” là trái tim của tất cả những nghiên cứu chính xác đó. Ở Việt Nam, ngoài bộ “Đoạn trường tân thanh”, hiếm khi có tác phẩm nào được phân tích kỹ lưỡng như vậy. Tất nhiên, bộ sách này phản ánh tình trạng thiếu sót chung. Tuy nhiên, độc giả sẽ nhận thấy rằng chúng tôi đã đưa ra những giả thuyết dứt khoát mà họ có thể tiếp tục nghiên cứu, để trình bày những vấn đề có giá trị. Chính vì vậy, những tác giả viết về văn học sử sau này mới có thể tổng hợp những nghiên cứu tinh tế đó để sáng tác nên những bộ lịch sử văn chương Việt Nam đầy đủ. Điều này chắc chắn là niềm mong ước lớn nhất của chúng tôi. Vì chỉ khi có ước mơ như vậy, chúng tôi mới có can đảm để viết nên bộ sách này, mặc dù tự nhận thức rằng chúng tôi chưa đủ tư cách để thực hiện công việc mà ai cũng công nhận là rất khó khăn. Nếu những cuốn sách này có thể thúc đẩy việc xuất hiện thêm những tác phẩm có giá trị hơn, thì tác giả sẽ cảm thấy mãn nguyện. Chúng ta cùng nhau bắt đầu hành trình với ngày 10/10/1949.
Tiểu thuyết gia, nhà bình luận văn học Hồ Hữu Tường sinh tại làng Thường Thạnh, quận Cái Răng, tỉnh Cần Thơ. Trong năm 1962, ông sang Pháp để học tại Đại học Marseille và làm luận văn thạc sĩ ngành Toán tại Đại học Lyon. Tại Pháp, ông đã kết bạn và tham gia hoạt động chính trị cùng với các cách mạng lưu vong như Nguyễn Thế Truyền, Phan Văn Trường, Nguyễn Văn Tạo, Tạ Thu Thâu… và gia nhập Đệ Tứ Quốc Tế. Ông ra đi vào năm 1980 tại Sài Gòn. Con gái của ông là Hồ Tài Huệ Tâm, giáo sư sử học tại Đại học Harvard.
Năm 1926, sau khi bị đuổi khỏi trường Trung học Cần Thơ vì viết bài ủng hộ nhà cách mạng Phan Bội Châu, Hồ Hữu Tường sang Pháp để thi đỗ và học Toán tại Đại học Marseille. Trong thời gian học tập ở Pháp, ông đã gặp gỡ và hợp tác với các nhà cách mạng Việt Nam như Nguyễn Thế Truyền, Phan Văn Trường, Nguyễn Văn Tạo, Tạ Thu Thâu, Phan Văn Hùm, Phan Văn Chánh…
Vào năm 1939, chính phủ thuộc địa bắt đầu chiến dịch đàn áp, bắt giam tất cả các phong trào đối lập. Đến cuối năm 1940, Hồ Hữu Tường bị đày đến Côn Đảo cùng với các cách mạng chống Pháp khác như Nguyễn An Ninh, Phan Văn Hùm, Tạ Thu Thâu… Năm 1944, ông được thả tự do.
Trong thời gian ở tù, Hồ Hữu Tường đã phát triển một hệ thống tư tưởng mới: chủ nghĩa dân tộc. Tháng 8/1945, ông cùng với các nhà trí thức Nguyễn Văn Huyên, Ngụy Như Kon Tum, Nguyễn Xiển đã ký tên vào bức điện gửi Hoàng đế Bảo Đại yêu cầu thoái vị. Năm 1946, Hồ Hữu Tường được mời tham dự hội nghị Đà Lạt với tư cách cố vấn trong phái đoàn Việt Nam đàm phán với Pháp. Sau đó, ông tham gia biên tập sách giáo khoa tiếng Việt cho trường trung học do Bộ Giáo dục Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa quản lý.
Hãy tham gia cùng chúng tôi trong việc khám phá “Lịch Sử Văn Chương Việt Nam Tập 1” của tác giả Hồ Hữu Tường.
