Một cuốn sách đầy tâm hồn, Mộ Đom Đóm, mang đến cho độc giả câu chuyện đầy cảm xúc về thời kỳ chiến tranh. Không chỉ dừng lại ở hình ảnh khói và lửa, cuốn sách còn khắc họa sự tan tác, thể hiện rõ sự đói khát và nhân cách tan rã trong cả con người lẫn thú vật. Từ những chi tiết nhỏ nhặt như một chiếc hộp kẹo đựng trong bụng đầy rận của một đứa trẻ lang thang đến những mẩu xương trắng lăn ra, tất cả đều được tái hiện sinh động trong truyện, khiến độc giả như được sống lại mọi cảm xúc và nỗi đau của những người sống giữa hỗn loạn chiến tranh. Nosaka Akiyuki không chỉ là một nhà văn tài năng, mà còn là một nhà báo nổi tiếng với lối viết sắc bén và đầy sức hút. Từ những dòng văn đầu tiên, độc giả sẽ trầm trồ trước tác phẩm đặc sắc này, và nhận ra tầm quan trọng của việc ghi lại những câu chuyện đầy ý nghĩa từ thời kỳ đen tối nhất của lịch sử.BẮNG BỘT KHOAI, CƠM NẮM, BÁNH GIẦY DAIFUKU, CƠM RANG, CHÈ ZENZAI, BÁNH MANJU, MÌ UDON, CƠM TEMPURA, CƠM CÀ RI… Rồi thì bánh ngọt, gạo, lúa mì, đường, tempura, thịt bò, sữa, đồ hộp, cá, rượu shochu, whisky, lê, cam, ủng cao su, săm xe đạp, diêm, thuốc lá, bốt tẽ ngón, tã bỉm, chăn quân đội, giày quân đội, quân phục, bốt cổ lửng…Mấy ông chồng rao bán cả hộp nhôm đựng cơm trộn lúa mạch buổi sáng vợ chuẩn bị cho, “10 yên đây, 10 yên đây,” tay kia ngoắc lủng lẳng đôi giày cổ ngắn đã sờn, “20 yên, 20 yên mua không?”Bị hấp dẫn bởi mùi thức ăn, Seita bất giác đưa chân vào chợ. Cậu bán lớp áo lót dài, đai obi, cổ áo rời, dây cột eo* của người mẹ quá cố cho sạp quần áo cũ bày hàng trên tấm chiếu bằng cỏ bấc đèn, nhờ đó mà xoay xở được khẩu phần nửa tháng.Các phụ kiện của một bộ kimono.Toàn bộ đồ đem bán đều ngấm nước trong hầm trú ẩn nên đã phai màu. Bộ đồng phục dệt bằng tơ nhân tạo, rồi giày ghế của Seita cũng lần lượt tiếp bước, cậu chần chừ có nên bán cả quần không. Chẳng biết tự lúc nào Seita đã quen qua đêm ở nhà ga.Một thiếu niên ăn mặc chỉn chu đi cùng gia đình có vẻ vừa trở về từ nơi sơ tán, khăn trùm đầu được gấp gọn gàng vắt trên túi vải, ba lô đeo lưng lủng lẳng cặp lồng, ấm đun nước, mũ sắt. Xem chừng họ đã chuẩn bị lương thực khẩn cấp để ăn trên tàu, nhưng giờ đến nơi rồi nên yên tâm quẳng cho Seita chiếc bánh dango làm bằng cám gạo đã nhão nhoét, như thể vứt bớt hành lý đi.Seita còn nhận được mẩu bánh mì ăn dở, rồi bọc đậu tương rang của một anh lính phục viên thương người, hoặc của bà lão động lòng trắc ẩn vì có đứa cháu trạc tuổi. Họ rón rén đặt xuống ở đằng xa như đem đồ dâng Phật, dù gì cậu cũng rất biết ơn.Thỉnh thoảng, Seita bị nhân viên nhà ga đuổi đi, nhưng hiến binh canh gác ở cửa soát vé lại đánh họ để bảo vệ cậu. Ít nhất trong ga muốn bao nhiêu nước có bấy nhiêu, nên cậu cứ mọc rễ ở đây. Nửa tháng sau thì không đứng lên được nữa.Seita bị tiêu chảy, liên tục ra ra vào vào khu vệ sinh của nhà ga. Mỗi lần đứng dậy lại loạng choạng, tì cả người vào cánh cửa đã long mất tay cầm để gắng gượng đu mình lên, khi đi thì một tay phải bám vào tường. Cứ thế, cậu như quả bóng xì hơi, cuối cùng chỉ đành ngồi dựa vào cột, không nhấc nổi người lên nữa. Nhưng cơn tiêu chảy vẫn dồn dập tấn công, chẳng mấy chốc quanh mông đã vàng khè. Seita cuống quýt, xấu hổ muốn độn thổ mà không sao động đậy được, đành gắng lấy tay vun chút cát bụi trên sàn phủ lên, hòng giấu đi thứ màu đó. Nhưng tay cậu không với được xa, người ta nhìn có khi lại tưởng đứa trẻ lang thang đói đến mất trí nghịch cả nước phân mình thải ra.Không còn thấy đói hay khát, Seita nặng nề gục đầu xuống ngực.“Ôi bẩn quá!”“Chết rồi à?”“Quân Mỹ sắp đến mà nhà ga lại có cái của này, xấu hổ quá!”Chỉ đôi tai cậu là còn hoạt động và nghe được vô vàn thanh âm. Đến tối, bỗng nhiên lặng ngắt như tờ. Không còn tiếng guốc vang vọng trong nhà ga, tiếng tàu chạy lanh canh trên đầu, không còn tiếng giày đột nhiên biến thành bước chạy, tiếng trẻ gọi mẹ, tiếng đàn ông nói chuyện lào khào gần đó, hay tiếng nhân viên nhà ga ném thùng một cách thô bạo.Hôm nay là ngày bao nhiêu rồi? Ngày bao nhiêu nhỉ, mình ở đây bao lâu rồi? Khi tỉnh lại, Seita thấy sàn bê tông ở ngay trước mắt, nhưng không nhận ra mình đã đổ nằm xuống mà vẫn giữ nguyên tư thế co ro lúc ngồi. Cậu đăm đăm nhìn lớp bụi mờ cuốn lên khỏi sàn theo hơi thở yếu ớt của mình. Không biết là ngày bao nhiêu rồi nhỉ? Seita bám dính lấy băn khoăn ấy mãi, rồi ra đi.Đó là ngày 21 tháng Chín năm 1945, sau hôm chính phủ thông qua “Đại cương Chính sách bảo vệ trẻ mồ côi do chiến tranh”.Đến đêm nhân viên nhà ga dè dặt lục soát quần áo đầy chấy rận của Seita và tìm thấy một hộp kẹo giắt trong đai quấn bụng. Anh ta cố mở nắp, nhưng có lẽ hộp bị gỉ nên không mở được.“Cái gì đây?”“Kệ nó, kệ nó, vứt đi cho xong. Thằng này nữa, đến lúc rồi, mắt mở trừng trừng thế là sắp đi tong.” Một người khác lên tiếng. Người đó đang nhòm khuôn mặt rũ xuống của một đứa trẻ lang thang nhỏ tuổi hơn ở ngay cạnh xác Seita.Seita vẫn nằm nguyên tại chỗ, chờ người củaỦy ban Hành chính Quận đã đến dọn dẹp, nhưng không để ý vấn đề nhỏ như một tấm chiếu manh. Trong lúc làm việc, một nhân viên vô tư lắc hộp kẹo, làm cho bộ kẹo kêu lọc xọc. Đối diện nhà ga, một vùng đất bị thiêu rụi, anh ta vội vàng mang hộp kẹo ra và để ở đó, chỉ cách những bụi cỏ mọc um tùm sau một mùa hè dài. Khi hộp kẹo rơi xuống, nắp mở ra, bột màu trắng rơi ra ngoài, ba mẩu xương nhỏ trượt ra ngoài, làm ôn lên những con đom đóm đang trú ngụ trong cỏ. Hai ba chục con đom đóm lập lòe tán loạn bay lên trời, nhưng sau đó lại trở về yên bình. Những mẩu xương trắng kia thuộc về Setsuko, em gái của Seita, người đã ra đi vào ngày 22 tháng Tám dưới hầm trú ẩn ở thành phố Nishinomiya vì viêm ruột cấp tính, mặc dù thực tế cô bé chỉ mới bốn tuổi đã từ lâu đã không còn sức sống và qua đời vì suy dinh dưỡng, giống như anh trai của mình. Vào ngày 5 tháng Sáu, 350 máy bay B29 ném bom xuống Kobe, làm năm thị trấn Fukiai, Ikuta, Nada, Suma và Đông Kobe bị thiêu rụi hoàn toàn. Seita, mới 14 tuổi, bị tống động viên đi làm ở nhà máy thép Kobe trong khi đang học lớp chín. Ngày đó, cũng là ngày tiết kiệm điện, cậu đang ngồi chờ đợi trong nhà ở thị trấn Mikage gần bờ biển, khi phải nghe tiếng báo động, cậu nhanh chóng đưa lò than Seto xuống cái hố đã đào sẵn ngoài vườn, giữa những luống cà chua, cà tím, dưa chuột, và rau mầm. Tiếp theo, cậu thu gọn tất cả đồ đạc như gạo, trứng, đậu tương, cá ngừ bào khô, bơ, cá trích khô, mơ muối, đường saccharin, và trứng muối, sau đó phủ đất lên trên. Lò gốm cổ truyền tại Nhật Bản có hơn một nghìn năm lịch sử. Mẹ của Seita đang ốm, buộc cậu phải đảm nhận việc cõng em gái. Cha cậu là một đại úy hải quân, nhưng cho đến ngày theo tàu tuần dương ra trận, không còn tin tức gì khác về anh. Seita lấy bức ảnh của cha trong quân phục mùa đông, từ khung ảnh ra, và dặn dò vào ngực áo của mình. Sau hai trận không kích vào ngày 17 tháng Ba và 11 tháng Năm, Seita hiểu rằng không thể bảo vệ phụ nữ và trẻ em bằng cách dập tắt những quả bom đang rơi, ngay cả việc ẩn nấp trong căn hầm đào dưới sàn nhà cũng không an toàn nữa, cậu đã phải dẫn mẹ tới hầm bê tông sau trạm cứu hỏa mà ủy ban xã đã sắp xếp. Còn gọi là bom Napan hoặc lựu đạn lửa. Trong lúc nhanh chóng đóng gói quần áo hàng ngày của cha vào ba lô, Seita nghe thấy tiếng kẻng leng keng từ trên cao, cậu chạy ra ngoài và ngay lập tức bị chìm trong âm thanh của bom rơi từ trên cao. Sau loạt đánh bom đầu tiên đầy kinh hoàng, cậu trải qua ảo giác là mọi thứ bất ngờ trở nên yên bình, nhưng sau đó tiếng ầm ĩ từ những chiếc B29 lại vang lên không thôi, làm cho cậu giữ chân trơ trọi. Seita ngước mắt nhìn lên bầu trời. Trước đây cậu chỉ thấy những vệt mây mập mờ phát ra từ những chấm nhỏ bay về hướng Đông. Hoặc như trong trận ném bom ở Osaka năm trước đó, khi cậu nhìn từ hầm trú ẩn của nhà máy, cậu nhìn thấy đội máy bay như hình như là đàn cá luồn lách giữa những đám mây trên bầu trời Osaka. Vệt mây trắng sau đuôi máy bay, là sự kết hợp của khí thải từ máy bay, khi tiếp xúc với không khí lạnh và ẩm ở độ cao, hơi nước từ khí thải sẽ ngưng tụ lại thành những đám mây trắng trên bầu trời. Được biết đến như mây nhân tạo. Nhưng hôm đó, cậu thậm chí nhìn thấy rõ đường kẻ đậm mà máy bay vẽ ra từ phía dưới. Chúng bay từ biển về núi ở tầm cao chỉ hơn một cấp, rồi đột ngột đổi hướng biến mất về phía Tây. Một tiếng bom rơi tiếp theo. Không khí trở nên ngột ngạt, Seita đứng im tại chỗ, tưởng chừng như bị một lực lượng không gian chặt chẽ giữ chân. Bỗng nhiên cậu nghe thấy tiếng lạch cạch. Một quả bom cháy màu xanh, có đường kính 5 phân và dài 60 phân, từ mái nhà trượt xuống và lăn như một con sâu đất, phun dầu rỉ ra đất. Seita lao vào bên trong nhà, nhưng ngay lập tức khói đen bắt đầu lan rộng tại đó, cậu buộc phải chạy ra ngoài. Cả khu phố trở nên tĩnh lặng, không gì chứng tỏ có sự việc diễn ra. Căn nhà đối diện đã sẵn sàng với cây chổi và thang dập lửa sát cạnh tường. Dẫu sao, cậu phải đưa mọi người đến hầm trú bom của mẹ, Seita nhủ lòng. Trên lưng cậu, em gái trẻ bật khóc. Cậu cố di chuyển, thì một cột khói đen bốc lên từ cửa sổ tầng hai của căn nhà ở góc phố. Đúng như một kịch bản, những quả bom cháy từ trước đã chuyển thành đám lửa, thiêu rụi các cây cỏ trong vườn. Lửa bắt đầu bám dọc theo mái hiên, thiêu cháy cửa sổ rồi đổ sập một cách dồn dập. Trước mắt Seita, mọi thứ trở nên tối tăm. Khí kháng ngay lập tức trở nên nóng rực. Cậu bất giác chạy đi nhưng như bị một lực lượng vô hình xô đẩy. Ban đầu, kế hoạch của cậu là sơ tán dọc theo bờ đê sông Ishiya, nhưng cậu chạy dọc theo tàu Hanshin, trên con đường.Vùng Đông bắc nước Nhật, từng là nơi trú ẩn của nhiều người dân hoảng loạn. Kẻ kéo xe bò, ông cầm chăn đệm, bà gọi người. Trong trầm tư, Seita chạy đến bờ biển, nơi vẫn còn sóng lửa chi phối, bom đạn rơi rất gần. Thùng rượu dung tích 5400 lít trở thành bể chữa cháy hỏng, nước đổ tràn khắp nơi. Những người cố gắng di chuyển người bệnh trên cáng. Từ một khu vực hoang vắng, họ đến một nơi hỗn loạn như phòng vệ sinh được dọn sạch hoàn toàn. Seita rời xa con đường lớn, chuyển sang những con đường nhỏ, đi qua khu phố trống vắng, có vẻ như mọi người đã sơ tán. Anh nhìn thấy hầm rượu Nadagogo cũ quen thuộc. Trong mùa hè, mùi biển thoang thoảng xuống. Các bể chứa rượu cách nhau khoảng một mét rưỡi, qua đó có thể nhìn thấy bãi cát lấp lánh dưới ánh nắng mặt trời, biển xanh biếc mênh mông tận chân trời.
Hãy đọc “Mộ Đom Đóm” của tác giả Nosaka Akiyuki, một câu chuyện mà không nên bỏ lỡ.
