Trong những câu chuyện ngắn của I. Bunin, người đọc sẽ không khỏi rơi vào cảm giác lúng túng khi bước từng bước trên bờ của những đồng cảm khác biệt, giữa hai cực điểm cảm xúc khác nhau cùng với những nhân vật. Mỗi nhân vật dường như luôn bị cuộc sống kéo đi vào những trạng thái cảm xúc đối lập ấy. Sự hạnh phúc dường như luôn thoáng qua, trong khi nỗi buồn thì vương vấn mãi không dứt. Một phu nhân xinh đẹp đã trải qua đêm vui vẻ với một trung úy trẻ, nhưng sau đó lại quay trở về cuộc sống hàng ngày mà không để lại dấu vết (Say Nắng). Một tiểu thư con nhà giàu giả vờ lạnh lùng với chàng trai đẹp trai cũng giàu có, nhưng bất ngờ đồng ý trải qua đêm một lần, rồi sau đó mãi mãi không gặp nhau (Ngày Thứ Hai Chầy Tịnh). Một phụ nữ trải qua đau khổ từ thiếu thốn, bị chồng lãnh cảm, lại hứng thú với tình yêu của một nhà văn trẻ. Thậm chí, cô coi đó chỉ là một cơ hội thỏa mãn bản thân trong những ngày trống trải (Những Tấm Danh Thiếp).
I. Bunin viết rất tinh tế về tình yêu, trong đó ngợi ca về niềm vui và cả khiếp sợ đến cùng. Tình yêu được coi là gương đo chiều sâu tâm hồn của các nhân vật. Dù tình yêu đến như một cơn “say nắng” và nhân vật vội vã ôm nhau, nhưng không ai bị cuốn theo đó mà từ bỏ lý trí. Họ nhanh chóng rơi vào hiện thực, thậm chí có phần lạnh lùng. Người phụ nữ trong “Những Tấm Danh Thiếp” rời đi mà không quay đầu, như thể không quan tâm đến người đàn ông vừa chia sẻ giây phút thân mật. Họ làm điều mà người khác coi là không thể, để lại sau đó sự bí ẩn không thể giải mã. Chính vì thế trung úy (Say Nắng) vẫn luyến tiếc trong hư không, dù đã trải qua khoảnh khắc sung sướng với phu nhân đẹp. Chàng quý tộc bảnh trai (Ngày Thứ Hai Chầy Tịnh) buộc phải lạc vào những quán rượu bẩn thỉu nhất, chìm đắm trong cảnh đau khổ, tuyệt vọng suốt hai năm.
Các cô gái trong “Chuyện Ngắn Tinh Tế Dưới Bóng Cây Tăm Tối” dễ thương, vừa tinh nghịch vừa mạnh mẽ. Họ không uỷ mị, bất kể là tiểu thư quí phái, nhà giàu hay cô gái miền quê hồn nhiên. Ruxia từ một nông dân đồng ý hỏi chàng gia sư của em trai: “Anh có yêu em không?”, nhưng cuối cùng vẫn quyết định chọn sự điên khùng của người mẹ hơn là tình yêu (Ruxia). Còn những tình huống tình yêu rắc rối: cô gái nông dân dễ dãi đồng ý cưới người bạn của cha để trở thành quý bà, hôn một chàng trai bệnh tật để có tiền, đuổi con trai khỏi nhà để lấy chồng giàu có hơn (Cuộc Đời Tươi Đẹp)…
Một trong những lý do khiến các câu chuyện ngắn của I. Bunin sống động là vẻ đẹp của cảnh quan Nga. Thông qua ngôn từ tinh tế và chân thực, các cảnh vật Nga điểm xuyết thêm cho những câu chuyện tình, những nhân vật sống đời thực. Qua đó, suốt những câu chuyện của Bunin, người đọc cảm nhận được cái mong manh của tồn tại, sự thực về dòng chảy của cuộc sống và sự không chắc chắn của những ước mơ…
Mời các bạn thưởng thức “Chuyện Ngắn Tinh Tế Dưới Bóng Cây Tăm Tối” của tác giả Ivan Bunin.
