Phương Pháp Luận của nhà tư tưởng René Descartes là một trong những tác phẩm tiêu biểu và có ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử triết học. Cuốn sách này được Descartes viết vào năm 1637 với mục đích giới thiệu về phương pháp luận của ông, tức là con đường mà ông sử dụng để tiến hành nghiên cứu triết học và khoa học.
Trong cuốn sách, Descartes trình bày quan điểm của ông về việc sử dụng phép hoài nghi để đạt được chân lý tuyệt đối. Theo Descartes, để tiến hành nghiên cứu triết học một cách đúng đắn, con người cần phải hoài nghi về mọi kiến thức đã được biết tới trước đó, bao gồm cả kiến thức từ các giáo huấn tôn giáo và triết học cổ điển. Chỉ duy nhất những điều mà con người có thể nhận thức một cách rõ ràng và minh bạch mới có thể được coi là chân lý.
Bằng cách sử dụng phép hoài nghi, Descartes đã loại bỏ dần mọi kiến thức có thể bị nghi ngờ, cho đến khi ông tìm thấy một nguyên lý tối hậu không thể bị chối bỏ: “Tôi đang suy nghĩ, nên tôi tồn tại”. Đây được coi là nguyên lý đầu tiên và cơ bản nhất mà từ đó con người có thể xây dựng lại mọi kiến thức. Từ nguyên lý này, Descartes tiếp tục suy luận và khẳng định sự tồn tại của Chúa trời vĩ đại và toàn năng.
Một điểm quan trọng khác trong Phương pháp của Descartes là sự phân biệt rõ ràng giữa tinh thần và vật chất. Theo ông, con người bao gồm hai bản chất: bản chất tâm linh và bản chất vật chất. Bản chất tâm linh là thứ duy nhất có thể nhận thức được bằng lý trí, trong khi bản chất vật chất chỉ có thể được nhận thức thông qua cảm giác. Sự phân biệt này đã góp phần đặt nền móng cho triết học duy tâm của chủ nghĩa hiện sinh sau này.
Một đóng góp quan trọng khác của Descartes trong Phương pháp là việc giới thiệu về quy trình suy luận theo các bước rõ ràng, từ đó rút ra kết luận chắc chắn. Ông cho rằng mọi lĩnh vực tri thức đều có thể được xây dựng theo cách tiếp cận khoa học, bằng cách chia nhỏ vấn đề ra thành từng bước nhỏ hơn và liên kết chặt chẽ giữa các bước đó. Đây được coi là sự ra đời của phương pháp luận khoa học hiện đại.
Ngoài ra, trong Phương pháp Descartes còn đề cập tới nhiều vấn đề quan trọng khác như: vai trò của lý trí so với cảm giác trong quá trình nhận thức, mối quan hệ giữa linh hồn và thân thể, cách thức để phân biệt giấc mơ và thực tại, vai trò của Chúa trời trong việc duy trì trật tự thiên nhiên…Những vấn đề này đã trở thành những chủ đề nghiên cứu sâu rộng trong triết học và khoa học hiện đại.
Tóm lại, Phương pháp của Descartes đã đặt nền móng cho sự ra đời của triết học hiện đại và khoa học hiện đại, đồng thời ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực tri thức khác. Cuốn sách này đã khẳng định vai trò của lý trí và phương pháp luận khoa học, đồng thời mở ra nhiều hướng nghiên cứu mới trong triết học và khoa học.
Mời các bạn đón đọc Phương Pháp Luận của tác giả René Descartes.
