Cuốn sách “Răng Khôn” của Lôi Mễ là một tập hợp gồm 8 câu chuyện ngắn, mỗi câu chuyện đều thể hiện những thân phận và màu sắc đặc biệt của cuộc sống. Tác giả khai thác những góc nhìn kỳ lạ và đặc biệt, bắt đầu với câu chuyện “Mặt Trời Mọc” – một câu chuyện đầy hy vọng và sự an ủi giữa những lầm đường và tham vọng.
Cuốn sách đặt tên là “Răng Khôn”, một cách ám chỉ rằng nhưng nỗi đau và khổ đau trong cuộc sống, tuy không mong muốn nhưng lại là một phần không thể tránh khỏi. Tác giả sử dụng hình ảnh răng khôn để miêu tả những cảm xúc này, nói rằng để trưởng thành, chúng ta phải trải qua những nỗi đau và thử thách.
Đọc cuốn sách, người đọc sẽ trải qua 8 câu chuyện với nhiều chủ đề khác nhau, bao gồm
- Chương 1: Mặt Trời Mọc
- Chương 2: RĂNG KHÔN
- Chương 3: TRO TÀN CỦA CHIẾC BÓNG
- Chương 4: TRỞ THÀNH UÔNG DOÃN BÌNH
- Chương 5: BÍ MẬT CỦA ĐƯỜNG QUANG VINH
- Chương 6: Lúm Đồng Tiền
- Chương 7: Sóng Biển Của Vương Bảo Thuyên
- Chương 8: Mối Quan Hệ Ta Ba
Các câu chuyện trong sách đều tập trung vào những nhân vật và tình huống đầy mâu thuẫn và căng thẳng. Từ việc đối mặt với sự tử vong, sự hối hận, đến việc tìm kiếm ý nghĩa của cuộc sống, tất cả đều được khám phá qua góc nhìn riêng biệt của mỗi nhân vật.
Dưới cái nhìn tinh tế của tác giả, cuộc sống trở nên phức tạp hơn, và ranh giới giữa thiện và ác cũng trở nên mơ hồ hơn. Cuốn sách không chỉ là một tập hợp các câu chuyện ngắn mà còn là một cuộc thảo luận về ý nghĩa của sự tồn tại và những nỗi đau trong cuộc sống.
“Răng Khôn” đã được chuyển thể thành phim điện ảnh và được trình chiếu tại Liên hoan Phim Berlin, thể hiện sức hấp dẫn và tầm quan trọng của tác phẩm trong văn học hiện đại. Mời các bạn đón đọc cuốn sách Răng Khôn của tác giả Lôi Mễ
*****
Bộ truyện ngắn “Răng Khôn” của tác giả Lôi Mễ thực sự đã thể hiện sự “lên tay” trong việc sáng tác so với tác phẩm “Nàng Tiên Cá” trước đó. Tác giả đã tạo được tiếng vang lớn với series “Tâm lý tội phạm” vô cùng thành công, phần lớn nhờ vào chuyên môn sắc bén của ông. Lôi Mễ đã đầu tư hết mình về cả công lực và trí lực, cho ra đời những tác phẩm đầy sáo trắc và gây ấn tượng mạnh mẽ.
Tuy từng thử sức với những chủ đề xã hội và giá trị đời sống qua “Nàng Tiên Cá”, nhưng có thể thấy rằng “Răng Khôn” mới thực sự là bước ngoặt giúp tác giả trở lại với phong độ đỉnh cao. Cuốn sách này chứa đựng những câu chuyện ngắn đa dạng, hấp dẫn và chứa nhiều tình tiết không lường trước, tránh được sự nhàm chán. Trừ câu chuyện thứ bảy không được yêu thích lắm, thì những câu chuyện còn lại được đánh giá rất cao, đặc biệt là sự kết hợp giữa xã hội và chủ đề tội phạm.
Cũng không quên rằng đây là truyện của Lôi Mễ, nơi mà cái xấu luôn rình rập và có thể xuất hiện bất cứ lúc nào, tạo nên những cảm giác bất ngờ và rùng rợn cho bạn đọc, nhất là với câu chuyện thứ tám – một câu chuyện vừa nhẹ nhàng lại cực kỳ sởn gai ốc.
Mẩu truyện mang tên “Răng Khôn” không chỉ là tác phẩm bạn thích nhất mà còn ấn tượng sâu sắc với cách thể hiện nghề cảnh sát trong một xã hội không hoàn hảo. Đây cũng là câu chuyện mở mang tầm mắt khi cho bạn thấy rằng trong sự thanh khiết có thể chứa đựng tối tăm và ngược lại. Đồng thời, đây cũng là câu chuyện cảm động nhất trong bộ sưu tập.
Về hình tượng gã ngốc hay gã điên nhặt rác xuất hiện trong văn chương của Lôi Mễ, điều này đã khắc họa một cách đầy ấn tượng, từ một biểu tượng đáng sợ, xa lánh thường thấy trở nên hết sức thơ mộng và sâu sắc trong tác phẩm của ông. Điều này cho thấy tài năng của Lôi Mễ trong việc lột tả và khám phá những khía cạnh phức tạp của nhân vật và xã hội.
*****
Răng khôn là tuyển tập 8 truyện ngắn của nhà văn TQ Lôi Mễ. Tên tuổi và độ nổi tiếng của Lôi Mễ ở Việt Nam thì nhiều tác giả trong nước còn phải ước ao – tôi nói thật, dù rằng văn Lôi Mễ cũng có gì đâu ngoài sự mượt mà dễ đọc cũng như khả năng miêu tả tâm lý tốt, tạo được sự thương cảm của độc giả dành cho nhân vật của ông, rồi thì cũng đưa ra được những vấn đề của xã hội, những mặt trái của TQ vân vân và mây mây….Đấy, ngoài mấy cái đấy ra thì văn Lôi Mễ chả có gì, tôi thật!
8 truyện ngắn này của Lôi Mễ có lẽ được viết dàn trải qua nhiều năm chứ không phải là tập trung sáng tác trong 1 giai đoạn, điều này thể hiện ở sự khác biệt của bối cảnh các câu chuyện (có lẽ tính từ đầu những năm 2000 cho đến một vài năm gần đây). Điều này chứng tỏ Lôi Mễ đã ấp ủ viết truyện ngắn từ lâu rồi chứ không phải mới. Thực tình là tôi vẫn luôn nghĩ phong cách của Lôi Mễ chỉ hợp với viết truyện dài, để có thể thỏa sức phô diễn chất văn mượt mà, gây đau đớn, chứ không hợp với truyện ngắn hàm súc ngắn gọn, có thể gây giật cục. Nhưng mà tôi nhầm, Lôi Mễ viết truyện ngắn vẫn mượt bình thường, vẫn tạo ra được bi kịch với tâm lý giằng xé của nhân vật, và có thể vẫn khiến độc giả thích Lôi Mễ như đọc tiểu thuyết của ông vậy.
Về chủ đề thì 8 truyện ngắn này không thiên về trinh thám mà thiên về tâm lý xã hội và tâm lý tội phạm – dù sao vẫn cứ là những chủ đề mà Lôi Mễ có thể phát huy điểm mạnh của mình. Trong đó thì có 3 truyện đầu tôi thích nhất, các truyện sau thích bình thường, nên xin chỉ chia sẻ qua về 3 truyện đầu cho nó đỡ dài, bởi vì dài là tôi lại lười gõ.
Truyện đầu tiên: Mặt trời mọc – là 1 chuỗi những sự việc ngẫu nhiên móc nối nhau, những nhân vật vô tình va vào nhau, những mối quan hệ tự nhiên vướng rối vào nhau trong 1 mớ bùng nhùng rắc rối khép kín. Điều này có thể khiến độc giả liên tưởng đến cuốn “Tội phạm IQ thấp” của Tử Kim Trần, nhưng cá nhân tôi thì liên tưởng đến phong cách của Minato Kanae trong những “Thú tội” hay “Tất cả vì N” nhiều hơn. Cái cách triển khai tình huống truyện rối rắm này thực ra rất phức tạp, và nếu làm không khéo thì rất dễ khiến độc giả cảm thấy khiên cưỡng, phi lý. Ít nhất thì tôi không cảm thấy khiên cưỡng và phi lý khi đọc truyện này, tôi đánh giá tác giả đã thành công khi tạo ra 1 vòng nhân quả báo ứng cũng như đưa ra những hệ quả của chấp niệm con người.
Truyện thứ 2: Răng khôn – cũng là truyện ngắn chủ đề của tuyển tập này – đưa chúng ta trở lại với cuộc sống, công việc của những người cảnh sát – đúng chủ đề tủ và rất gần gửi với tác giả – vốn là 1 cảnh sát. Truyện này khiến tôi nhớ lại những nhân vật của Lôi Mễ trước đây như Thái Vỹ, Hình Chí Sâm, Đinh Thụ Thành, Trịnh Lâm, Triển, Hải..v..v..và càng khiến tôi liên tưởng đến 1 nhân vật khác của 1 tác giả khác: Thanh tra Quan Chấn Đạc của Chan Ho Kei trong 13.67. Dù truyện viết về những người cảnh sát TQ đại lục nhưng mà không khí truyện cứ khiến tôi liên tưởng đến mấy phim hình cảnh Hongkong, đến “Vô gian đạo”, “Sát phá lang” – thế mới vớ vẩn
Truyện thứ 3: Tro tàn của chiếc bóng – 1 bi kịch điển hình theo kiểu của Lôi Mễ với âm mưu và tình yêu, với hận thù âm ỉ và những bùng nổ bi kịch – có hết! Truyện có kịch tính, cao trào, có cả twist đàng hoàng dù hơi dễ bị lộ, nhìn chung đủ yếu tố để thành 1 kịch bản phim có thể lấy đi nước mắt các bạn trẻ đang yêu hay những tâm hồn mong manh nhạy cảm. Có 1 đặc điểm chung với các nhân vật của Lôi Mễ mà xuất hiện trong hầu hết các tác phẩm của ông, từ series Phương Mộc đến giờ, đó là nhân vật của ông thường che giấu tình cảm của bản thân, kiểu người hướng nội “yêu mà không nói”, thành ra dẫn đến những kết cục rất dở hơi cám hấp, gây khó chịu cho độc giả (tất nhiên phải thế thì Lôi Mễ mới viết được và bán được sách, nên cũng khó tránh – chuyện làm ăn, cơm áo gạo tiền của người ta mà
****
Lời nói đầu
CÁI GIÁ CỦA SỰ ĐAU ĐỚN
Có một lần tham gia hoạt động, người bên phụ trách giới thiệu tôi, thầy giáo Lôi Mễ đã xuất bản rất nhiều tác phẩm, xếp chồng lên cũng cao bằng chiều cao cơ thể tôi. Tôi nghĩ thầm, mấy cuốn sách đó, dựng đứng lên cũng không đủ mà. Nhưng giờ cộng thêm tập truyện ngắn, truyện vừa Răng khôn đang ở trước mặt các bạn đây, chắc là đã đủ rồi.
Với vai trò là một tác giả nghiệp dư, tôi không trải qua quá trình sáng tác truyện cực ngắn, truyện ngắn, truyện vừa rồi mới đến tiểu thuyết. Tác phẩm đầu tay của tôi chính là cuốn tiểu thuyết Độc giả thứ 7 trong series Tâm lý tội phạm. Điều này khiến tôi cảm thấy thật may mắn và vui mừng. Dù sao thì tôi cũng chưa từng được bồi dưỡng qua những lớp học chuyên nghiệp về sáng tác, đã tự bắt tay sáng tác luôn truyện dài. Thế nhưng, luôn có một số ý tưởng, khó có thể biểu đạt được thông qua một câu chuyện dài. Hơn nữa, trong khi nhận lời hẹn bản thảo với một số tạp chí, tôi luôn có cảm giác muốn thử sức, dự định dùng truyện ngắn, truyện vừa để khiêu chiến với bản thân. Thế nên đã có một số tác phẩm như Mặt trời mọc, Răng khôn, Tro tàn của chiếc bóng, Trở thành Uông Doãn Bình, Lúm đồng tiền, Mối quan hệ tay ba trong chặng đường sáng tác của tôi.
Ban đầu, tôi cứ tưởng viết truyện ngắn là việc vô cùng đơn giản. Thế nhưng, sau khi đặt bút, tôi mới phát hiện ra những gì gọi là kinh nghiệm viết lách đều không dùng được. Trong tiểu thuyết mấy trăm nghìn chữ, khoảng không gian dành cho tác giả dịch chuyển co duỗi rất thoải mái. Nhưng trong giới hạn của truyện tương đối ngắn thì việc cần phải hoàn thành việc kể tỉ mỉ các tình tiết, tạo dựng nhân vật và kể chuyện tình cảm, thực sự là rất khó khăn. Tiểu thuyết giống như một cây đại thụ sum sê cành lá và gốc rễ đan xen chẳng chịt, còn truyện ngắn thì lại giống như một bồn cảnh sơn thủy tinh xảo. Tuy nó nhỏ xinh, nhưng vẫn cần nhìn rõ núi là núi, nước là nước. Nó yêu cầu tác giả trong một khoảng thời gian ngắn tập trung trí lực, huy động toàn bộ sự nhiệt tình và sức sáng tạo để bùng nổ một lần. Nếu như hình dung tiểu thuyết thành một bộ phim truyền hình dài tập chậm rãi, thì truyện vừa và truyện ngắn chính là một bộ phim điện ảnh tập trung dày đặc các trọng điểm.
Như vậy, tôi cứ coi truyện ngắn, truyện vừa thành một vở kịch sáng tác cho chính mình xem.
Cho nên, khi sáng tác, tôi coi đôi mắt mình thành một chiếc máy quay, thiết kế ánh sáng, chọn góc cảnh quay.
Tôi nhìn thấy Lý Pha với vầng ánh sáng bao phủ toàn thân dốc sức lao chạy trên con đường ẩm ướt;
Tôi nhìn thấy Giang Á, Dương Tiểu Trúc ngồi trong căn phòng học tối tăm, bóng dáng Đằng Hiểu ẩn hiện giữa hai người bọn họ
Tôi nhìn thấy dấu vết hai hình người cháy khét đang ôm chặt nhau, như những cái bóng đã bị hóa thành tro;
Tôi nhìn thấy anh Trảm đang bước từng bước hướng về phía họng súng đang run rẩy trong tay Vương Đào dưới cơn mưa tầm tã nơi con hẻm.
Tôi nhìn thấy Lỗ Kim Đường vác Minh Lệ đang hấp hối mà lao chạy, dưới ánh trăng, lộ ra hàm răng đen ngòm ghê rợn như dã thú.
***
Tôi coi những tác phẩm này là vở kịch hay, điều may mắn là, phần lớn trong số này cũng đều đã được hoặc sắp được xuất hiện trước mặt các bạn dưới hình thức phim điện ảnh. Bộ phim điện ảnh Manh nha được chuyển thể từ ba tác phẩm Trở thành Uông Doãn Bình, Mối quan hệ tay ba, Tro tàn của chiếc bóng hiện đang trong giai đoạn sản xuất; Bộ phim điện ảnh Răng khôn chuyển thể từ tác phẩm cùng tên đã được lọt vào danh sách đặc biệt trình chiếu trong Liên hoan phim quốc tế Berlin lần thứ 71, đồng thời trong Giải thưởng của Hiệp hội Phê bình điện ảnh Hồng Kông năm 2021, đã đoạt giải thưởng Phim điện ảnh xuất sắc nhất và giải thưởng Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất.
Trong đợt bình chọn giải điện ảnh Kim Tượng lần thứ 40 của Hồng Kông, Răng khôn đã trở thành tác phẩm điện ảnh nổi bật nhất với tổng cộng 14 giải đề cử.
Tập truyện ngắn, truyện vừa này là một lần hồi ức lại chặng đường sáng tác của tôi trong suốt 16 năm qua, trong đó bao gồm những truyện ngắn tôi đã từng giới thiệu, còn cả truyện vừa mới nhất có tiêu đề Mặt trời mọc chưa ra mắt. Tập truyện ngắn, truyện vừa này được đặt tên là Răng khôn không chỉ bởi vì cho đến thời điểm này, nó là tác phẩm có được thành tựu lớn nhất trong tất cả các tác phẩm điện ảnh được chuyển thể từ tác phẩm của tôi, điều quan trọng hơn, tôi hy vọng dùng tập truyện này để tưởng niệm người bố vợ vừa mới mất năm ngoái của tôi.
Ông là một người già đáng kính. Là một kỹ sư công trình, ông không thực sự hiểu hết về các tác phẩm của tôi. Thế nhưng, vào đầu năm 2021, khi biết tác phẩm điện ảnh Răng khôn được đề cử tham dự Liên hoan phim quốc tế Berlin lần thứ 71, bố vợ tôi đã vô cùng phấn khởi. Kỳ thực, ông không hề biết rõ hạng mục giải thưởng và ý nghĩa của nó, nhưng dáng vẻ hào hứng với ánh mắt rạng ngời liên tục hỏi hạn của ông vẫn luôn in đậm mãi trong tôi.
Tôi đặt tên truyện là Răng khôn, thực ra là muốn miêu tả một nỗi đau không hề có chút giá trị nào. Quả thực, sự ra đi của bố vợ khiến cho tôi và gia đình vô cùng đau xót. Thế nhưng, tôi thường nghĩ, nếu nỗi đau đã không thể nào né tránh được, vậy thì, sự xuất hiện của nó chắc chắn là có một ý nghĩa nào đó. Biết đâu, chúng ta có thể rút ra được nguồn sức mạnh từ trong nỗi đau, học được yêu thương và trận trọng, khiến cho vết thương cuối cùng cũng liền sẹo, để lại trong lòng chúng ta một vị trí kiên cố, nhắc chúng ta không thể quên, không được quên. Nếu đúng như vậy, tất cả những nỗi đau chúng ta đã trải qua, sẽ không phải là không hề có chút giá trị nào nữa.
Thẩm Dương,
3-2022