Rượu Đêm: Khoảnh khắc thưởng thức bánh xèo Quảng Ngãi
Tôi muốn chia sẻ với bạn về một loại bánh xèo đặc biệt từ Quảng Ngãi. Nhìn ngược lên hướng đông từ chỗ tôi sống, dọc theo con đường hẻo lánh dẫn đến xã Thu Xà, cách 10 cây số, là nơi tôi biết đến thế giới này, viết lách và truyền cảm hứng sáng tác. Hôm nay, tôi muốn chia sẻ với bạn về món bánh xèo, một hương vị đặc trưng của quê hương tôi, được coi là ngon nhất đất nước.
Mỗi chiếc bánh xèo như mang trong mình hồn xương thịt của tôi, và mỗi khi nhớ đến, tôi không thể quên những kỷ niệm ấm áp dưới mái hiên của bác Vàng. Bác Vàng, người phụ nữ hiền lành và mộc mạc như bất kỳ bà mẹ Việt Nam nào, là người duy nhất bán bánh xèo ở thị trấn Thu Xà. Dù không thể diễn tả căn nhà của bác ra sao, nhưng góc bếp nơi bác chế biến bánh xèo lại đọng mãi trong tôi. Một cái hiên chữ nhật thấp nghiêng, vách tường sát đất đã bao đời nằm, phủ lên mình lớp dầu mỡ từ bánh xèo, là điểm nhấn tinh tế hơn cả việc trang trí bằng xi măng. Những cây tre xanh mướt bao quanh, cô em tôi thường nhìn chăm chú khi chờ bánh chín, đôi khi còn thèm thuồng nhìn khuôn bánh rải dầu mỡ. Những tấm tranh tre che mưa che nắng kề nhau bảo vệ khuôn bánh, nồi cơm ấm úa của bác Vàng và Hồng – đôi mắt lớn lớn, bạn cùng tuổi và lớp với tôi.
Tên gọi xèo nhưng bánh lại không cong, mà tròn lồi, màu vàng ươm, thơm nồng, bóng loáng mà không gắt, mỏng nhẹ, duyên dáng không tì vết, đường kính có lẽ chỉ khoảng 12 centimet, viền bánh cong cong như đôi môi con gái dễ thương, tinh tế và quý phái. Ở miền Nam, bánh kiểu như vậy thường được gọi là bánh khoái, nhưng không có gì thể bằng vị ngon của bánh xèo Thu Xà. Ẩn sau hai ba miếng bánh, dạ dày nhỏ đã no nê nhưng miệng vẫn khao khát, mắt vẫn ngòi ngọt, mũi vẫn thèm hít. Bác Vàng tỉnh táo, đặc biệt là trong những đêm trăng sáng, bác cứ như một nghệ sĩ tôn vinh khách hàng, để họ ở lại thêm một chút, với vài chiếc bàn ngoài hiên. Trăng không chiếu sáng trên cành liễu mà dịu dàng vươn lên mấy lá rau thơm bao quanh hình dáng mềm mại của bánh xèo, lướt nhẹ trong chén nước mắm cay nồng, thơm mùi ớt tỏi và chanh… Đâu đây, ngoài vườn, tiếng dế rộn rã, tiếng cóc líu lo với trời, tiếng mèo gọi về tình yêu, tiếng chó vang xa xa phản lại, tất cả hòa quyện trong một bản nhạc quê hương ngọt ngào, đưa chiếc bánh xèo hòa nhịp phiêu lưu vào vũ trụ vĩnh hằng.
Và dù lãng mạn đến đâu, hình ảnh của bác Vàng trong ánh trăng cũng dường như là duy nhất, góc bếp ấm áp với hơi dầu mỡ lẫn lộn vẫn chiếm trọn trái tim tôi. Với đôi bàn tay mảnh mai, bác cẩn thận và tinh tế khi chấm miếng thịt ba chỉ vào dĩa dầu, quẹt đều và đậm đà hương vị, rồi thả miếng thịt xuống, xen thêm con tôm (mỗi nguyên liệu chỉ sử dụng tối đa một lần, giản dị và tự nhiên, xa hoa không có chỗ đây). Trong khi thịt và tôm chín, bác Vàng khuấy đều hỗn hợp bột nhằm cải thiện độ rụng của bánh, giống như một nghệ sĩ trộn màu trên bức tranh, sau đó hạ bột lên khuôn. Bác xoay khuôn với cảm xúc, để bột lan đều, đậy nắp và chờ một chút. Bác mỉm cười tôi vài câu, mở nắp khuôn, sử dụng que tre mảnh để dạo quanh viền bánh, sau đó thêm chút dầu, rồi đậy nắp khuôn. Không có đồng hồ báo thức để nhắc tôi thời gian, mà thói quen này chả khác gì chu kỳ sự sống tự nhiên, và chỉ sau một lúc ngắn, bác Vàng entferöffnnet nắp, chiêm nghiệm một chút, và bánh lúc này thật hoàn hảo, màu vàng ươm lấp lánh. Bác gấp đôi bánh, đặt lên đĩa, rồi gác tay ra mời khách ngồi tận bàn. Chiếc bánh xèo, yên bình và thơm ngon, nhỏ nhắn nhưng tráng lệ, không cần nhồi thêm quá nhiều thành phần mà vẫn gợi cảm hứng khi ăn như hiện nay. Dưới ánh đèn vàng ấm áp, lửa ấm dần, khung cảnh của góc bếp giản dị, đơn thuần với màu nâu đen, bác Vàng mặc chiếc áo bà ba trắng tinh tế, tạo nên một bức tranh tuyệt vời. Bác thưởng thức mỗi chiếc bánh một cách từ tốn, ngồi yên một chỗ suốt bao thời gian, như thể không có điều gì có thể xao lãng khoảnh khắc thiêng liêng ấy. Trong góc bếp, ánh lửa nhảy múa rối rít, tiếng dầu mỡ…Món bánh xèo quê tôi với hương vị thơm ngon hấp dẫn của các nguyên liệu tươi ngon. Cùng với nước chấm được pha chế tỉ mỉ, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực đầy sáng tạo và tinh tế. Điều đặc biệt là kỷ niệm về chiếc bánh xèo từng thưởng thức cùng bác Vàng, tạo nên những cảm xúc sâu lắng khó phai. Việc tìm kiếm hương vị cũ trong những bữa ăn sau này không đơn giản nhưng lại là cách thể hiện tình yêu với quê hương và ẩm thực đậm đà của miền quê. Chắc chắn độc đáo và ấn tượng, nhưng liệu có tìm lại được cảm xúc ấm áp của tuổi thơ đã qua? Mời bạn thưởng thức cuốn sách “Rượu Đêm” của tác giả Miêng & Xuân Sương để khám phá thêm về những câu chuyện tuyệt vời của ẩm thực và kỷ niệm khó quên.
