Cuốn sách “Sức mạnh của thói quen” của tác giả Charles Duhigg được xuất bản lần đầu tiên vào năm 2012. Trong cuốn sách này, tác giả đã phân tích kỹ các nghiên cứu khoa học về hành vi con người và cách thức não bộ hoạt động để hình thành thói quen. Cuốn sách đã giúp độc giả hiểu rõ hơn về cơ chế hình thành và duy trì thói quen, cũng như cách thức để thay đổi hoặc tạo ra những thói quen mới.
Theo lý thuyết của Duhigg, mọi hành vi đều bắt nguồn từ một chu trình làm việc của não bộ. Khi não bộ nhận được tín hiệu kích hoạt, nó sẽ tự động hoạt động theo 3 bước: 1) kích hoạt, 2) hành động, 3) thưởng. Trong đó, bước kích hoạt xảy ra khi não bộ nhận được một tín hiệu bên ngoài như cảm giác đói, mệt mỏi,… Bước hành động là phản ứng của não bộ để thoả mãn nhu cầu đó như ăn uống, nghỉ ngơi. Cuối cùng là bước thưởng khi não bộ nhận được cảm giác hài lòng sau khi hoàn thành hành động.
Khi chu trình này lặp đi lặp lại thường xuyên, não sẽ bắt đầu ghi nhớ mối liên hệ giữa tín hiệu kích hoạt và hành động để đáp ứng. Đây chính là cơ chế hình thành thói quen. Mỗi khi nhận được tín hiệu kích hoạt quen thuộc, não sẽ tự động kích hoạt phản xạ và thực hiện hành động mà không cần suy nghĩ. Ví dụ như mỗi sáng thức dậy sẽ tự động vào phòng tắm rửa mặt hoặc mỗi khi đói sẽ lập tức nghĩ đến việc ăn uống.
Tuy nhiên, Duhigg cũng chỉ ra rằng mặc dù não bộ có xu hướng tự động hóa hành vi, song con người vẫn có khả năng kiểm soát và thay đổi thói quen. Theo đó, để thay đổi một thói quen cũ, cần phải làm tan vỡ mối liên kết giữa tín hiệu kích hoạt và hành động cũ bằng cách tạo ra một tín hiệu mới và kết nối nó với một hành động mới. Chẳng hạn khi muốn bỏ thói quen hút thuốc lá, người ta có thể dùng kem đánh răng làm tín hiệu mới thay cho việc đốt một điếu thuốc.
Để làm điều này, Duhigg đề xuất phương pháp gồm 3 bước: 1) Nhận diện rõ ràng thói quen cũ cần thay đổi, tín hiệu kích hoạt và hành động. 2) Tạo ra một tín hiệu mới để thay thế. 3) Liên kết tín hiệu mới với một hành động mới tích cực hơn thông qua lặp lại nhiều lần. Quá trình này tương tự như cách não bộ hình thành thói quen ban đầu và cần đòi hỏi sự kiên trì, ý chí mạnh mẽ.
Ngoài ra, Duhigg cũng phân tích chi tiết về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả thay đổi thói quen như động cơ, môi trường, các yếu tố xã hội. Đặc biệt, ông chỉ ra vai trò quan trọng của nhóm và sự khuyến khích từ bạn bè, đồng nghiệp trong việc duy trì thói quen mới. Nhờ đó, độc giả có thể áp dụng được những kiến thức khoa học trong cuốn sách này để xây dựng và duy trì các thói quen tích cực cho bản thân và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Mời các bạn đón đọc Sức Mạnh Của Thói Quen của tác giả Charles Duhigg.
