Cuốn sách “Thế giới quan của Dostoevsky” của nhà tư tưởng Nga N. Berdyaev là một nghiên cứu sâu sắc về thế giới nội tâm phức tạp của nhà văn lừng danh Fyodor Dostoevsky. Cuốn sách đã phân tích chi tiết về quan điểm triết học, tôn giáo và chính trị được thể hiện qua các tác phẩm văn học của Dostoevsky.
Berdyaev cho rằng Dostoevsky là một trong những nhà văn Nga vĩ đại nhất bởi ông đã mang đến một cái nhìn sâu sắc về bản chất con người, xã hội Nga và thế giới quan Kitô giáo Chính thống của đất nước. Theo Berdyaev, Dostoevsky không chỉ là một nhà văn mà còn là một nhà triết học, nhà tâm lý học và nhà tiên tri vĩ đại. Các tác phẩm của ông không chỉ mang tính giải trí mà còn mang tính triết học sâu sắc, đề cập đến các vấn đề cơ bản của đời sống tinh thần con người.
Theo Berdyaev, thế giới quan của Dostoevsky được xây dựng trên nền tảng của chủ nghĩa duy tâm siêu hình và thần học Chính thống giáo. Ông cho rằng thế giới vật chất chỉ là một phần nhỏ của thực tại, trong khi thế giới tinh thần và siêu nhiên mới là thực tại chính yếu. Con người không chỉ là một sinh vật vật chất mà còn mang trong mình một linh hồn bất tử.
Trong thế giới quan của Dostoevsky, ý chí tự do của con người là yếu tố then chốt. Mỗi con người đều có quyền lựa chọn giữa thiện và ác, và họ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về các quyết định của mình. Đức tin Kitô giáo và tình yêu thương là những giá trị cao nhất mà con người nên hướng tới. Tuy nhiên, con đường đạo đức cũng đầy gian nan và thử thách. Con người luôn phải đối mặt với cám dỗ của tội lỗi và sự suy đồi.
Berdyaev cho rằng Dostoevsky đã phát hiện ra những mâu thuẫn sâu sắc bên trong xã hội Nga thời đó, đặc biệt là sự xung đột giữa chủ nghĩa cá nhân cực đoan và chủ nghĩa cộng đồng. Ông nhận định rằng, Dostoevsky đã tiên liệu được những hệ quả nguy hiểm của chủ nghĩa cá nhân cực đoan và chủ nghĩa vô thần, điều mà sau này đã dẫn đến Cách mạng Nga 1917.
Berdyaev cũng đánh giá cao nhận thức sâu sắc của Dostoevsky về bản chất con người. Theo ông, Dostoevsky đã phát hiện ra rằng, bên trong mỗi con người đều ẩn chứa cả thiện lẫn ác. Con người vừa là thiên thần vừa là quỷ dữ, và chỉ cần chịu sức cám dỗ của tội lỗi thôi cũng đủ khiến họ trở nên tàn ác vô nhân tính.
Ngoài ra, Berdyaev còn đánh giá cao những quan điểm tiên tri của Dostoevsky về tương lai Nga và thế giới. Theo ông, Dostoevsky đã nhận thấy sự bất ổn và mâu thuẫn sâu sắc bên trong xã hội Nga, và ông tiên đoán chính xác rằng, điều đó sẽ dẫn tới các biến cố chính trị – xã hội lớn lao như Cách mạng Bolshevik.
Tổng kết lại, Berdyaev đánh giá Dostoevsky là một nhà tư tưởng vĩ đại, không chỉ là một nhà văn mà còn là một triết gia, nhà tâm lý học và nhà tiên tri xuất sắc. Những tư tưởng sâu sắc của Dostoevsky về con người, xã hội, đạo đức và tương lai Nga đã được Berdyaev phân tích kỹ lưỡng và đúc kết thành quyển sách này
Mời các bạn đón đọc Thế Giới Quan Của Dostoevsky của tác giả N. Berdyaev.
