Cuốn sách “Thuyết Tương Đối Cho Mọi Người” của tác giả Martin Gardner đã giới thiệu đến độc giả một cách đơn giản và dễ hiểu về thuyết tương đối hẹp của Albert Einstein. Đây là một trong những lý thuyết vật lý mang tính cách mạng nhất thế kỷ 20, tuy nhiên nó lại rất khó hiểu đối với đa số mọi người. Martin Gardner, một nhà toán học và viết sách khoa học đại chúng Mỹ, đã dành công sức để giải thích thuyết tương đối theo cách đơn giản và dễ hiểu nhất.
Cuốn sách mở đầu bằng việc giới thiệu ngắn gọn về cuộc đời và sự nghiệp của Albert Einstein. Einstein sinh ra tại Đức vào năm 1879, sau đó chuyển đến Thụy Sĩ và Đức học tập. Năm 1901, ông đậu bằng tiến sĩ vật lý tại Đại học Zurich. Năm 1905, khi mới 26 tuổi, Einstein đã công bố bốn bài báo mang tính cách mạng trong vật lý lý thuyết, trong đó có bài báo về hiệu ứng quang điện và thuyết tương đối hẹp. Sau đó, Einstein tiếp tục nghiên cứu và phát triển lý thuyết tương đối rộng. Ông được coi là một trong những nhà khoa học vĩ đại nhất mọi thời đại.
Sau phần giới thiệu ngắn về Einstein, cuốn sách bước vào phần trung tâm là giải thích chi tiết về thuyết tương đối hẹp. Theo đó, thuyết tương đối hẹp dựa trên hai giả định cơ bản: (1) Tất cả các quan sát viên đều có cùng một luật vật lý bất kể họ di chuyển với vận tốc không đổi nào; (2) Tốc độ ánh sáng trong chân không là một hằng số cố định, không phụ thuộc vào trạng thái chuyển động của nguồn phát sáng hoặc quan sát viên.
Dựa trên hai giả định này, Einstein đã suy luận ra những kết luận kỳ diệu sau: (1) Không gian và thời gian không phải là tuyệt đối mà tương đối; (2) Khoảng cách và thời gian đo được phụ thuộc vào trạng thái chuyển động của quan sát viên; (3) Không có ranh giới rõ ràng giữa không gian và thời gian. Chúng hợp nhất thành không-thời gian.
Martin Gardner đã giải thích cụ thể các khái niệm then chốt của thuyết tương đối hẹp bằng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, kèm theo nhiều ví dụ minh họa sống động. Ví dụ về sự co dãn thời gian, sự thu ngắn chiều dài của vật thể di chuyển, hiệu ứng Doppler, đồng hồ hạt nhân, v.v. Tác giả cũng giải thích tại sao thuyết tương đối hẹp chỉ áp dụng cho vật thể di chuyển với vận tốc gần bằng tốc độ ánh sáng, còn với vận tốc thấp hơn nhiều, các dự đoán của nó vẫn giống như cơ học Newton.
Ngoài ra, cuốn sách còn giải thích một số hiện tượng vật lý nổi tiếng do thuyết tương đối hẹp dự đoán như: sự uốn cong quỹ đạo của ánh sáng trong trường hấp dẫn, sự mở rộng thời gian của vật thể rơi tự do, hiệu ứng quang điện, v.v. Tác giả đã lý giải chi tiết cách thức thuyết tương đối hẹp giải thích những hiện tượng này, đồng thời so sánh với cách giải thích của cơ học Newton. Điều này giúp người đọc dễ dàng nhận thấy tầm quan trọng của lý thuyết Einstein.
Mời các bạn đón đọc Thuyết Tương Đối Cho Mọi Người của tác giả Martin Gardner.
