Trật Tự Thế Giới – Henry Kissinger
Henry Kissinger trong tác phẩm này bắt đầu từ Hòa ước Westphalia để phân tích quan hệ giữa các quốc gia, đặc biệt là các cường quốc và các khu vực có vai trò quan trọng trong cảnh quan chính trị thế giới, với những khác biệt về quan điểm thế giới và vị trí địa lý đã ảnh hưởng đến chính sách ngoại giao của từng quốc gia. Kissinger dành chương cuối (chương 9) để thảo luận về vấn đề toàn cầu hóa trong thời đại công nghệ, đặc biệt là ảnh hưởng mạnh mẽ của tin học và truyền thông đại chúng đến ý thức công chúng, nhà lãnh đạo và quyết định chính trị ngày nay.
Theo Kissinger, trật tự thế giới hiện nay cần được đặt trên hai yếu tố cơ bản: 1. Tôn trọng chủ quyền của mỗi quốc gia dựa trên nguyên tắc của các hiệp ước và tổ chức quốc tế; 2. Để duy trì hòa bình và ổn định trên thế giới cũng như trong các khu vực, cần thiết phải có một sự cân bằng quyền lực chủ yếu dựa vào các cường quốc thế giới và khu vực. Để xây dựng một trật tự quốc tế tồn tại và bền vững, Kissinger bet lựa rằng nó phải liên quan đến “quyền lực bảo vệ chính danh.” Cuối cùng, mặc dù là người thực tế và nổi tiếng, Kissinger vẫn giữ sự duy tâm khó tin. Ngay cả khi có xung đột giữa các giá trị Mỹ và các mục tiêu khác, ông khích lệ chúng ta nên kiên quyết bảo vệ những giá trị đó, không trốn tránh; đứng đầu trong việc hỗ trợ các quốc gia, các chính địa lực mạnh mẽ, không chỉ là các chính phủ đơn lẻ, miễn là việc hỗ trợ ấy giúp duy trì cân bằng quyền lực có thể hỗ trợ trật tự quốc tế, cũng như giá trị và nguyên tắc của chúng ta có thể được người khác chấp nhận và hấp dẫn họ.
Năm 1961, khi còn là một học giả trẻ, tôi đã có cơ hội gặp Tổng thống Harry S. Truman khi tôi phải phát biểu ở thành phố Kansas. Khi được hỏi điều gì trong nhiệm kỳ tổng thống mà ông tự hào nhất, Truman đã trả lời: “Chính là chúng ta đã hoàn toàn đánh bại kẻ thù và đưa họ trở lại cộng đồng quốc tế. Tôi tin rằng chỉ có Mỹ mới có thể làm điều này.” Ông tự tôn về sức mạnh vĩ đại của Mỹ và các giá trị nhân bản và dân chủ của nước này. Ông mong muốn được ghi nhớ vì những nỗ lực hoà giải của Mỹ hơn là chiến thắng của nó.
Tất cả các tổng thống kế nhiệm sau Truman đều thể hiện sự tự hào tương tự về nước Mỹ ở cách mà họ nói hoặc làm tời. Trong hầu hết thời kỳ này, cộng đồng quốc tế mà họ cố gắng bảo vệ, phản ánh sự đồng thuận của Mỹ – không ngừng mở rộng không gian để hợp tác giữa các quốc gia theo các quy tắc và chuẩn mực chung, theo đuổi hệ thống kinh tế tự do, chống lại xâm lược lãnh thổ, tôn trọng chủ quyền của quốc gia và thúc đẩy hệ thống dân chủ và tham gia dân chủ. Cả hai đảng, tổng thống Mỹ đã luôn cam kết mãnh liệt và tài nghệ biện giữ các giá trị nhân quyền và thúc đẩy chúng. Trong nhiều trường hợp, việc Mỹ và các đồng minh bảo vệ những giá trị này đã góp phần vào những thay đổi quan trọng trong cuộc sống của con người.
Tuy nhiên, ngày nay, hệ thống “dựa trên quy tắc” này đang phải đối mặt với những thách thức. Những lời kêu gọi thường xuyên, yêu cầu các quốc gia tham gia “trách nhiệm của họ” theo “quy tắc của thế kỷ 21” hoặc “các bên liên quan có trách nhiệm” trong một hệ thống chung, cho thấy không có định nghĩa rõ ràng về hệ thống này hoặc sự hiểu biết về việc đóng góp “trách nhiệm” là gì. Bên ngoài thế giới phương Tây, các khu vực – trước đây không có vai trò trong việc thiết lập các quy tắc này – đang đặt ra câu hỏi về sự hợp lệ của chúng trong hình thức hiện tại và thể hiện rõ ràng họ đang cố gắng thay đổi chúng. Do đó, trong khi “cộng đồng quốc tế” có lẽ là cụm từ đang được nói nhiều nhất vào thời điểm này hơn bất kỳ thời kỳ nào trước đó, nhưng nó không thể hiện một tập hợp rõ ràng các mục tiêu, phương pháp hoặc giới hạn hoặc sự đồng thuận.
Mời bạn đọc Trật Tự Thế Giới của tác giả Henry Kissinger.
