Cuốn sách “Trông Giòng Sông Vị – Văn Chương Và Thân Thế Trần Tế Xương” của tác giả Trần Thanh Mại là một tác phẩm nghiên cứu toàn diện về cuộc đời và sự nghiệp của nhà thơ Trần Tế Xương. Trong đó, tác giả đã khai thác và phân tích chi tiết nhất về thân thế, gia đình, những năm tháng tuổi thơ, sự nghiệp văn chương của Trần Tế Xương.
Cụ thể, phần đầu của cuốn sách mô tả chi tiết về nguồn gốc gia đình của Trần Tế Xương. Theo đó, ông sinh ra trong một gia đình Nho học tại làng Vĩnh Xương, huyện Từ Liêm, tỉnh Hà Đông (nay thuộc Hà Nội). Cha ông là cụ Trần Văn Lý, một nhà Nho yêu nước, từng tham gia phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục. Gia đình ông có truyền thống Nho học lâu đời, đã nuôi dưỡng và ảnh hưởng không nhỏ đến tư tưởng, tâm hồn và con đường học vấn sau này của Trần Tế Xương.
Sau đó, tác giả đi sâu phân tích những năm tháng học tập tuổi thơ của Trần Tế Xương. Từ nhỏ, ông đã được cha dạy dỗ nền nếp, học thư pháp, làm thơ theo phong cách cổ thi. Năm 14 tuổi, ông thi đỗ Cử nhân khoa Canh Tuất (1910) dưới triều vua Duy Tân. Sau đó, ông tiếp tục theo học chương trình Đông Kinh nghĩa thục do Phan Chu Trinh sáng lập, nơi đào tạo những nhân tài yêu nước cho đất nước. Đây chính là nơi nuôi dưỡng tư tưởng cách mạng, yêu nước của Trần Tế Xương sau này.
Về sự nghiệp văn chương, tác giả đã phân tích chi tiết từng giai đoạn sáng tác của Trần Tế Xương. Theo đó, từ khi còn trẻ, Trần Tế Xương đã bắt đầu viết thơ theo phong cách cổ thi. Tuy nhiên, đến năm 1930 trở đi, khi đất nước rơi vào cảnh nước mất nhà tan sau Hiệp ước Patenotre, tác phẩm của ông chuyển sang mang tính chất yêu nước, ca ngợi lòng dân tộc và chống Pháp mạnh mẽ hơn. Nổi bật trong giai đoạn này là những bài thơ nổi tiếng như “Khóc máu”, “Tiếng sông nghẹn ngào”…
Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Trần Tế Xương tiếp tục sáng tác và dấn thân vào hoạt động chính trị. Những năm cuối đời, ông được bầu làm Chủ tịch Hội Văn nghệ Việt Nam. Tuy nhiên, sức khỏe suy giảm đã khiến ông qua đời năm 1952 tại Hà Nội, thọ 62 tuổi.
Ngoài phân tích chi tiết về thân thế, sự nghiệp của Trần Tế Xương, tác giả Trần Thanh Mại còn trích dẫn nhiều tư liệu, tài liệu lưu trữ từ gia đình, học trò của nhà thơ để làm sáng tỏ thêm về cuộc đời và con người Trần Tế Xương. Đây chính là điểm mạnh của cuốn sách, giúp độc giả hiểu sâu sắc và toàn diện hơn về nhà thơ yêu nước nổi tiếng của dân tộc.
Tóm lại, cuốn sách “Trông Giòng Sông Vị – Văn Chương Và Thân Thế Trần Tế Xương” đã khắc họa một cách toàn diện, chi tiết và sâu sắc nhất về cuộc đời, sự nghiệp của nhà thơ Trần Tế Xương, giúp độc giả hiểu thêm về con người, tư tưởng và tầm ảnh hưởng của ông đối với văn học nước nhà. Đây là một công trình nghiên cứu có giá trị to lớn về một nhân vật lịch sử văn học Việt Nam.
Mời các bạn đón đọc Trông Giòng Sông Vị – Văn Chương Và Thân Thế Trần Tế Xương của tác giả Trần Thanh Mại.
