“Từ Điển Khazar” có thể được xem như một trong những “kỳ thư” đáng chú ý nhất trong làng văn học. Từ khi ra đời, cuốn sách này đã khiến cho nhiều thế hệ độc giả bị cuốn hút, và từ khi được xuất bản bản tiếng Việt lần đầu, nó đã mở ra một thế giới mới lạ và thu hút của tiểu thuyết hiện đại. Đồng thời, đối với người đọc, đây không chỉ là trải nghiệm đọc sách “bất kỳ cách nào cũng đều được”, mà còn là một thách thức, đòi hỏi sự sáng tạo và đầu óc sắc bén để hiểu rõ và tận hưởng tác phẩm này.
“Từ Điển Khazar” không chỉ được ca ngợi như “tiểu thuyết đầu tiên của thế kỷ 21”, mà còn giống như một cuốn sách cổ xưa và bí ẩn, mà tác giả đã khám phá và đưa ra ánh sáng.
Cuốn sách này cung cấp một cấu trúc mở, với những đoạn văn phân mảnh được kết hợp lại dựa trên ý kiến cá nhân của người đọc và sự khác biệt của từng ngôn ngữ. Điều này khiến cho khái niệm về đầu và cuối cuốn sách trở nên linh hoạt hơn bao giờ hết, biến “Từ Điển Khazar” trở thành một vòng tròn không có điểm kết thúc.
Cuối cùng, sự hấp dẫn của “Từ Điển Khazar” không chỉ đến từ cấu trúc độc đáo, mà còn từ câu chuyện huyền bí mà Milorad Pavic kể về việc hình thành cuốn sách qua hàng ngàn năm. Tác phẩm thoát khỏi cấu trúc truyền thống để trở nên huyền bí và lôi cuốn, như một truyện thần thoại hiện đại, mang đến cảm giác mê hoặc và kỳ bí đến người đọc.Thông qua ba quyển sách “sách đỏ”, “sách xanh” và “sách vàng” viết bởi ba tôn giáo khác nhau xoay quanh sự kiện “luận chiến Khazar”, Milorad Pavic mở ra một cánh cửa đặc biệt cho người đọc. Ông không chỉ kể câu chuyện một cách thụ động mà thúc đẩy độc giả tham gia suy luận, mỗi người có một câu trả lời riêng. Tác phẩm điểm đặc biệt khiến độc giả tự quyết định mức độ tin vào thông tin và chọn kết cục mà họ cảm thấy hài lòng nhất. Pavic đã biến tiểu thuyết trở thành một sinh thể sống động, không chỉ là một tập văn bản trên trang giấy. Công trình của ông chứa đựng sự sống và sự phục vụ cho một khái niệm vượt ra khỏi tác giả, mà người đọc có vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện tác phẩm. Tác phẩm này đưa đọc giả vào thế giới đầy mê hoặc và cảm xúc, mở ra cơ hội khám phá và sáng tạo. Với Milorad Pavic sinh ra tác phẩm như một đứa trẻ, ông đã chứng minh rằng tiểu thuyết không chỉ là lời nói của tác giả mà còn là cuộc trò chuyện song hành cùng người đọc. Được biết, Pavic được đánh giá cao và nổi tiếng trong làng văn học thế giới, các tác phẩm của ông không chỉ được dịch sang nhiều ngôn ngữ mà còn được đánh giá cao bởi tính sáng tạo và kích thích tâm trí của độc giả. “Từ Điển Khazar” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông, chắc chắn sẽ là một cuốn sách đáng đọc.
