Cuốn sách “Việt Nam Nhân Vật Chí Vựng Biên” của tác giả Hồ Đắc Hàm ra đời vào năm 1927. Đây là tác phẩm khảo cứu tiểu sử của nhiều nhân vật lịch sử Việt Nam từ thời xa xưa đến thời Pháp thuộc, nhằm giới thiệu và tôn vinh những người có đóng góp to lớn cho đất nước. Cuốn sách được viết bằng văn phong nghiêm chỉnh, dựa trên nhiều tài liệu lịch sử và sử liệu đương thời, mang tính chất tư liệu quan trọng về lịch sử Việt Nam.
Trong lời tựa, tác giả Hồ Đắc Hàm cho biết ý định biên soạn cuốn sách nhằm giới thiệu những nhân vật tiêu biểu, có đóng góp to lớn cho đất nước nhưng chưa được công chúng biết đến rộng rãi. Ông hy vọng cuốn sách sẽ góp phần tôn vinh, tri ân những bậc anh hùng dân tộc, khích lệ tinh thần yêu nước trong nhân dân. Cuốn sách được chia thành nhiều phần, mỗi phần giới thiệu tiểu sử của một nhân vật.
Trong phần đầu tiên về các nhân vật thời Hồng Bàng, tác giả giới thiệu tiểu sử của vua Hùng Vương thứ 18 là An Dương Vương. Theo sử sách, An Dương Vương là vị vua xuất sắc, dũng cảm, có công đánh bại các cuộc xâm lược của nhà Tần và nhà Hán, giữ vững độc lập cho nước Văn Lang. Sau đó, tác giả viết tiếp về Lạc Long Quân – vị thành hoàng của dân tộc Việt, người có công dẫn dân di cư và khai phá đất nước.
Trong phần về các nhân vật thời Bắc thuộc, Hồ Đắc Hàm đã giới thiệu tiểu sử của nhiều vị tướng dũng cảm đã kháng chiến chống quân xâm lược như: Trương Hống, Trương Lôi, Mai Thúc Loan… Trong đó, Trương Hống được coi là người khởi nghĩa đầu tiên chống lại sự cai trị của nhà Hán, góp phần bảo vệ độc lập dân tộc.
Tiếp theo, tác giả viết về các nhân vật thời Đinh – Lê như Đinh Bộ Lĩnh, Lê Hoàn, Lý Thái Tổ… Trong đó, Đinh Bộ Lĩnh được coi là người có công lớn nhất trong việc thống nhất đất nước sau một thời kỳ phân tranh, lập ra nhà nước Đại Cồ Việt. Tiếp theo, Lê Hoàn là vị vua xuất sắc, có công đánh bại quân Nam Hán xâm lược, mở rộng bờ cõi.
Trong phần về các nhân vật thời Lý – Trần, Hồ Đắc Hàm tập trung giới thiệu tiểu sử của Lý Thái Tổ – người có công lập nên nhà nước Đại Việt, đặt nền móng cho sự phát triển của đất nước trong 500 năm tiếp theo. Tiếp đó là Trần Thủ Độ – vị thần tướng nổi tiếng thời Trần, có công đưa Trần Cảnh lên ngôi, giúp nhà Trần đánh bại quân Nguyên xâm lược, bảo vệ nền độc lập dân tộc.
Cuối cùng, trong phần về các nhân vật thời Nguyễn, tác giả đã viết tiểu sử của hai danh nhân Nguyễn Trãi và Nguyễn Du. Nguyễn Trãi là một nhà nho yêu nước, từng giữ chức Tham mưu Quốc vương, có công lớn trong việc bảo vệ độc lập dân tộc. Còn Nguyễn Du là bậc thi sĩ tài hoa, để lại bộ sử thi nổi tiếng “Truyện Kiều”, được coi là kiệt tác văn học của dân tộc.
Nhìn chung, cuốn sách “Việt Nam Nhân Vật Chí Vựng Biên” của Hồ Đắc Hàm đã giới thiệu khá đầy đủ và sâu sắc tiểu sử của nhiều nhân vật lịch sử Việt Nam từ thời xa xưa đến thời Pháp thuộc, góp phần tôn vinh những người có công lao to lớn với đất nước. Đây là tác phẩm có giá trị to lớn về mặt nghiên cứu lịch sử, cung cấp nhiều thông tin quý báu cho công tác nghiên cứu và giáo dục lịch sử Việt Nam.
Mời các bạn đón đọc Việt Nam Nhân Vật Chí Vựng Biên của tác giả Hồ Đắc Hàm & Thái Văn Kiểm.
