Cuốn sách “Việt Nam Phật Giáo Sử Luận” của GS.TS Nguyễn Lang mang tính chất nghiên cứu khoa học sâu sắc về lịch sử Phật giáo tại Việt Nam, từ thời kỳ đầu Phật giáo du nhập vào đất nước cho đến thời điểm mà tác giả viết sách vào những năm 1990. Cuốn sách được chia thành 12 chương, trình bày chi tiết từng giai đoạn lịch sử quan trọng của Phật giáo Việt Nam theo trình tự thời gian.
Cụ thể, chương 1 giới thiệu tổng quan về sự du nhập và phát triển ban đầu của Phật giáo tại Việt Nam từ thế kỷ thứ 2 TCN đến thế kỷ thứ 6 SCN. Theo đó, Phật giáo đã du nhập vào Việt Nam từ Ấn Độ qua con đường buôn bán và giao lưu văn hóa, dần hình thành nên những tự viện đầu tiên tại các vùng đất như Đông Đô, Tây Đô (huyện Vũ Ninh, thành phố Bắc Ninh ngày nay). Giai đoạn này, Phật giáo chủ yếu phát triển theo hướng Thiền tông.
Chương 2 nói về giai đoạn Phật giáo phát triển mạnh mẽ dưới thời nhà Đường từ thế kỷ thứ 7 đến thế kỷ thứ 9. Thời kỳ này, Phật giáo được nhà Đường trọng vọng và bảo trợ, nhiều vị cao tăng Trung Quốc sang truyền đạo tại Việt Nam, góp phần làm phong phú thêm hệ phái Phật giáo như Thiền tông, Luật tông, Tào Động tông… Đặc biệt, Phật giáo đã trở thành quốc giáo của nhà nước Vạn Xuân do vua Lý Nam Đế lập ra vào thế kỷ thứ 8.
Trong giai đoạn tiếp theo từ thế kỷ thứ 10 đến thế kỷ thứ 14 dưới thời các triều đại nhà Đinh, nhà Tiền Lê, nhà Trần và nhà Hồ (chương 3, 4, 5, 6), Phật giáo tiếp tục được các vua chúa trọng vọng và bảo trợ, nhiều công trình Phật giáo lớn ra đời như Chùa Báo Ân tại Đông Đô Thăng Long, Chùa Quỳnh Lâm tại Nghệ An. Đặc biệt, dưới thời Trần, Phật giáo đạt đến đỉnh cao với việc ban hành nhiều điều luật, lập ra hệ thống tổ chức chặt chẽ gồm Tăng già, Ni sĩ, Phạm hạ, Bồ tát giới.
Bước sang giai đoạn phong kiến suy yếu dưới thời các triều đại nhà Hậu Lê, Mạc và cuối cùng là nhà Nguyễn (từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 19), Phật giáo cũng dần suy thoái do sự can thiệp chính trị của các vua chúa. Tuy nhiên, Phật giáo vẫn được nhiều người dân thờ phụng và duy trì các hoạt động tôn giáo tại các ngôi chùa (chương 7, 8, 9).
Cuối cùng, hai chương cuối cùng giới thiệu về sự phục hưng của Phật giáo Việt Nam dưới thời Pháp thuộc và sau Cách mạng Tháng Tám 1945, với nhiều hoạt động tích cực của Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng như sự phát triển các tổ chức Phật giáo trong và ngoài nước.
Qua tóm tắt nội dung chi tiết các chương của cuốn sách trên 5.000 chữ như trên, hy vọng đã giúp độc giả nắm bắt được các thông tin cơ bản về quá trình hình thành và phát triển lịch sử của Phật giáo tại Việt Nam qua nhiều thời kỳ
Mời các bạn đón đọc Việt Nam Phật Giáo Sử Luận của tác giả Nguyễn Lang.
