Việt Nam Sử Lược là một cuốn sách ngắn gọn nhưng đã tổng hợp được toàn bộ lịch sử Việt Nam từ thời kỳ tiền sử cho đến khi cuốn sách ra đời vào năm 1923. Cuốn sách đã cung cấp cho độc giả một cái nhìn tổng quan và khái quát về lịch sử dân tộc Việt Nam qua các thời kỳ.
Tác giả Trần Trọng Kim đã chia cuốn sách thành 25 chương, từng chương tập trung giới thiệu một giai đoạn lịch sử cụ thể. Bắt đầu từ những di chỉ khảo cổ học về nền văn minh sơ kỳ của Việt Nam cho đến thời kỳ các nước Văn Lang, Âu Lạc, Nam Việt và nhà nước Bắc thuộc lần 1 dưới thời nhà Hán. Các chương tiếp theo phác họa quá trình hình thành và phát triển của các triều đại phong kiến đầu tiên của dân tộc ta như Triệu Đà, Ngô Quyền, Đinh Tiên Hoàng, Lê Đại Hành.
Đặc biệt, tác giả đã dành nhiều nội dung để giới thiệu về nhà nước Đại Cồ Việt thời kỳ Ngô Quyền đến Lý Thái Tổ, giai đoạn mà đất nước đã hình thành và củng cố nền độc lập dân tộc. Tiếp theo là các triều đại Trần, Hồ và thời kỳ Bắc thuộc lần 2 dưới ách thống trị của nhà Minh của Trung Quốc. Cuốn sách cũng đề cập đến giai đoạn phục quốc thời Lê sơ và những biến động chính trị dưới thời Lê trung hưng.
Đến các chương cuối, tác giả Trần Trọng Kim tập trung phân tích giai đoạn đất nước rơi vào tình trạng phân tranh trong các cuộc nội chiến liên miên thời Lê – Mạc. Đồng thời, cuốn sách cũng đề cập đến sự kiện chúa Nguyễn Phúc Nguyên độc lập ở Phú Xuân, hình thành nền độc lập ở miền Nam. Bước sang thế kỷ 19, tác giả mô tả quá trình đất nước rơi vào tình trạng bị các thế lực thực dân xâm lược, kể cả thời kỳ Việt Nam bị chia cắt làm 3 nước Bắc – Trung – Nam.
Cuối cùng, hai chương cuối cùng của Việt Nam Sử Lược giới thiệu sơ lược về phong trào Cần Vương chống thực dân Pháp và những nỗ lực của phong trào Đông Du nhằm giác ngộ dân tộc. Tác giả Trần Trọng Kim đã lược qua những sự kiện chính trị nổi bật trong giai đoạn đầu thế kỷ 20 như phong trào Duy Tân của Phan Bội Châu. Cuốn sách kết thúc với những dự báo về tương lai đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam.
Mặc dù có độ dài ngắn gọn, chỉ vỏn vẹn 25 chương, nhưng Việt Nam Sử Lược của Trần Trọng Kim đã thể hiện được tinh thần học tập, nghiên cứu sâu rộng của tác giả. Toàn bộ nội dung của cuốn sách đều được trình bày một cách khái quát nhưng vẫn bám sát sự kiện lịch sử, dựa trên các tư liệu sử học có sẵn tại thời điểm bấy giờ. Đây có thể coi là tác phẩm tiêu biểu đầu tiên tổng kết lại toàn bộ quá trình hình thành và phát triển của dân tộc Việt Nam, góp phần tổng hợp kiến thức lịch sử, làm phong phú thêm nhận thức của độc giả về quá khứ đất nước.
Việt Nam Sử Lược của Trần Trọng Kim ra đời trong giai đoạn đất nước đang trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc, do đó tác phẩm mang tính chất rất thiết thực, góp phần tuyên truyền và nâng cao ý thức dân tộc cho người đọc. Bên cạnh giá trị lịch sử, cuốn sách còn thể hiện tinh thần yêu nước, đam mê nghiên cứu lịch sử của tác giả Trần Trọng Kim. Cho đến nay, Việt Nam Sử Lược vẫn được coi là một công trình nghiên cứu tiêu biểu về lịch sử Việt Nam, có vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và truyền bá kiến thức lịch sử cho các thế hệ mai sau.
Mời các bạn đón đọc Việt Nam Sử Lược của tác giả Trần Trọng Kim.
