Review: Anh Em Nhà Karamarov – Tác hại và sự khủng khiếp của dục vọng

Dục vọng , có thể coi như bản chất cơ bản nhất của con người . Một cách bản năng , từ thủa nhỏ con người ta đã bắt đầu Thèm đủ thứ , Thích đủ thứ . Lòng thèm muốn ấy nó dẫn dắt người ta làm đủ thứ chuyện, nó không để cho con người được một chút an tĩnh , thư thái , bình lặng .

Luôn luôn thôi thúc , luôn luôn đòi hỏi , con người dần dần thành “tù binh” , nô lệ của nó mà không hay , vẫn cứ ngỡ mình đang sống yên ổn , sống đúng đắn . Nhà Phật thì gọi tên nó là Tham , Sân , Si , coi đó là nguồn gốc của Khổ đế .

Biết như vậy nhưng để chế ngự nó , không để mình nô lệ nó, khó vô cùng . Khó vì con người không bao giờ dũng cảm và tự nguyện làm điều đó . Muốn làm như vậy đòi hỏi phải có một sức mạnh tinh thần to lớn và lành mạnh , mà bây giờ càng ngày có lẽ con người ta càng xa rời mà coi nhẹ đời sống tinh thần, càng ngày người ta càng thích ngụp lặn trong sự thỏa mãn dục vọng vô cùng của mình hơn .

Đọc cuốn Anh em nhà Karamarov của Dostoyevski mới thấy rõ cái dục vọng ấy nó ghê gớm và tác hại thế nào ,và sự cần thiết phải chế ngự nó , nếu con người muốn tránh khỏi diệt vong

Trong dòng máu nhà Karamarov luôn sôi lên dục vọng bất tận và nó đã đưa đến bi kịch khủng khiếp : Những đứa con mưu đồ giết cha của chúng và đổ vấy trách nhiệm cho nhau .Vì sao ? Vì dục vọng .Từ người cha đã buông lơi nó và để nó hoành hành không hề được kiểm soát . Hậu quả là đã sinh ra một thế hệ những kẻ què quặt về tâm hồn , bệnh hoạn về lối sống , sẵn sàng sa đọa cả xác và hồn .(Trừ Aliosa , con người thánh thiện và cứu rỗi )

Người cha ,Fedor Pavlovic , một kẻ buông thả bản năng điển hình , không chút đạo lý , đạo đức nào kiềm chế , không sợ cả Thượng đế hay địa ngục . Gã như tiêu biểu cho cái chủ nghĩa tư bản hoang dã thời kỳ đầu , vì lợi ích ,vì dục vọng bất chấp tất cả , “người với người là chó sói” , “vì lợi nhuận có thể bán đi cả bố mẹ đẻ mình “ .

Kèm theo là Dimitri , gã con trai lớn . Dục vọng cũng mạnh mẽ không kém , sống bản năng không kém . Gã cũng sẵn sàng làm bất cứ điều gì để thỏa mãn dục vọng , nhưng có khác một chút là còn chút tin ở Thượng đế , còn chút danh dự và tình người nhưng niềm tin ấy chỉ nhơt nhạt , không đủ giữ cho gã tránh xa đươc sa ngã . Gã với người cha như một cặp đôi giống và khác nhau , đi liền với nhau và cùng gây họa cho xung quanh ,bừng bừng ngọn lửa dục , sẵn sàng thiêu đốt tất cả , cuốn tất cả quanh chúng vào vòng xoáy trụy lạc .

Ivan , con trai thứ , kẻ duy lý lạnh lùng , mẫu người kinh khủng nhất . Ở hắn ta có sự biện hộ rất logic và bài bản cho tâm địa độc ác . Hắn là kẻ vô thần nhưng lại lý luận về niềm tin , sử dụng tình người và đạo lý vào việc biện hộ đó thật thành thạo . Hắn cũng như Dimitri muốn giết cha , nhưng khác nhau là ở Dimitri chỉ là ước muốn kiểu điên rồ chứ với hắn là quyết tâm thực sự . Hắn tính tất cả mọi thứ , từ cơ sở lý luận , lý do hành động , tác động lôi kéo kích động (anh và em hắn , đứa con hoang của cha hắn) , đẩy sự việc tiến triển , tạo bằng chứng ngoại phạm ….Thật là một đầu óc thông minh một cách bệnh hoạn , sáng suốt một cách vô nhân tính . Một thứ trí thức lưu manh tai họa .

Đứa con hoang Xmerdiakov , một kẻ hầu bần hàn .Căm phẫn vì địa vị xã hội , xuất thân hèn hạ của mình ,y muốn ngoi lên bằng mọi cách . Y căm thù và ganh ghét những kẻ ngồi trên đầu mình và trong cái thế yếu của mình , y tìm cách trả miếng . Y đáp trả sự khinh miệt và hành hạ bằng tất cả sự lưu manh vô lại của mình , cũng khôn khéo và đáo để không kém . Y cũng xây dựng được cơ sở lý luận của y để hành động , cũng lợi dụng mâu thuẫn của kẻ thù để thủ lợi . Cùng với Ivan , chúng hợp thành một cặp đôi hoàn hảo . Khi trí thức lưu manh vẽ đường chỉ lối , vô sản lưu manh hành động thì sức tàn phá thật khủng khiếp .

Để thủ tiêu cái ác , tiêu biểu là người cha độc ác , bệnh hoạn , trơ tráo , dâm đãng ấy , kẻ trí thức lưu manh Ivan xây dựng hẳn một cơ sở lý luận rất chặt chẽ để biện hộ cho việc “Lấy cái ác tiêu diệt cái ác” . Hắn hùng biện đến nỗi người nghe là anh , em hắn đều công nhận : Đáng giết ,mọi việc được phép làm . Cái Ác được hỗ trợ bởi tri thức nó đáng sợ làm sao . Nó kinh khủng hơn hai kẻ ác bản năng kia nhiều .

Ở cực đối diện là chàng trai út Aliosa , một tâm hồn trong sáng với đức tin Cơ Đốc nguyên thủy , không vướng bận bởi những luận lý trừu tượng và ngụy biện . Đây là những điều tốt đẹp thuần khiết của loài người , đúc kết của sự khôn ngoan , hiền triết của bao thế hệ . Nó neo giữ cho loài người không sa vào hố sâu sa đọa . Nó là ánh sáng lương tri trong trẻo không gợn bóng của bản năng , của dục vọng . Cả Ivan ,Dimitri hay cả người cha cũng đều bối rối và không thể chịu đựng nổi cái nhìn trong sáng ấy . Dimitri thì chịu khuất phục và chấp nhận sám hối về tội lỗi , dù chỉ là có ý định giết cha . Ivan thì gần như phát điên , cuộc tranh luận giữa anh ta và phần quỉ dữ bên trong đã đánh quị hẳn anh ta . Xmerdiakov thì tự sát vì cũng không chịu nổi gánh nặng của tội ác , kết thúc cuộc “Cách mạng giai cấp” hoành tráng của hắn .

Những tác phẩm của cụ Dos luôn có những nhân vật tuyệt vời như thế . Nàng Sonya trong Tội ác và trừng phạt cũng vậy . Không cần đao to búa lớn , không cần lý luận dài dòng . Chỉ một cái nhìn , một cử chỉ là đủ chiến thắng cái ác vì nó xuất phát từ một tâm hồn cực kỳ trong sáng và thuần khiết . Nó chiến thắng bằng đức tin cao cả của sự hy sinh , giống như Chúa Kito sẵn sàng bước vào địa ngục , hay đóng đinh câu rút để cứu vớt loài người . Sức thuyết phục ấy là tự nhiên và mạnh mẽ hơn bất kỳ lý thuyết nào dù có chặt chẽ và hùng biện thế nào chăng nữa . Vì nó là sức mạnh của tinh thần .

Loài người , muốn chiến thắng cái Ác không thể bất chấp phương tiện , nóng vội mà dùng cái ác hơn , cái độc địa tinh vi hơn , vì như vậy là tự diệt vong , rơi vào vòng luẩn quẩn , vòng xoáy rơi xuống của cái Ác .Đó chính là mục đích của Quỉ dữ . Nó muốn đẩy con người gần hơn phía bản năng , dục vọng để nó dễ bề khống chế .

Chiến thắng cái Ác phải là xây dựng cái Thiện . Xây bao giờ cũng khó hơn đập phá , nhưng sẽ là bền vững , lâu dài hơn nhiều . Lịch sử loài người là như vậy , kiên nhẫn từng bước chiến thắng , khống chế cái bản năng , dục vọng , thiết lập những giá trị tinh thần lành mạnh , đẹp đẽ . Cùng nhau chia sẻ thế giới , cùng nhau sống trong bình an , hạnh phúc .

Aliosa cùng những chú bé hồn nhiên , trong sáng sẽ là tương lai của loài người . Những con người được giáo dục và sống với nhau bằng tình thân ái , sự cảm thông , tình bằng hữu sẽ chiến thắng cái dục vọng bản năng vô độ . Phần kết câu chuyện cho ta cái nhìn trong sáng ấy .

Chủ nghĩa Tư bản hoang dã với cái ham muốn điên rồ và sự hưởng lạc vô độ trên cái dục vọng ấy đã bị giết chết bởi cuộc “Cách mạng giai cấp” với thành phần Vô sản lưu manh tiến hành ,có sự dẫn đường của Chủ nghĩa duy lý lạnh lùng , ít nhân tính . Nhưng rồi cái Hoang dã cảm tính vô định hướng (Dimitri) , cái chủ nghĩa Duy lý lạnh lùng vô cảm (Ivan) hay cái “giai cấp Vô sản” triệt để cách mạng ,dám và đủ khôn khéo để hành động (Xmerdiakov) cũng lần lượt bị thất bại vì thiếu đi tính nhân bản . Chúng không thể tồn tại lâu trong lịch sử loài người , chúng bị những gì tiên tiến và thiện lương chiến thắng và đào thải , nhân danh CON NGƯỜI , được viết hoa như vậy .