Review: Phía sau nghi can X – Tiểu thuyết trinh thám hay tâm lý xuất sắc?

Bạn Trọng Tuấn chia sẻ

Đọc xong cuốn này, tự nhiên thấy rùng mình, bởi cái lạnh lùng, sự khô khốc và trong suốt cũng lạnh lẽo tê tay , của tảng băng trí tuệ!. Lưu ý, dì viu mang sặc mùi cảm nhận cá nhân, và tiết lộ nhiều chi tiết bố cục của truyện, bạn đọc cân nhắc khi xem.

Một vụ án giết người tuần tự diễn ra, một cái xác được tìm thấy, một âm mưu được che đậy. Không có gì giấu giếm thủ phạm, chứng cứ hay những chi tiết kiểu khám nghiệm hiện trường cả, không có nhiều pha suy luận đỉnh cao nhờ vào các chi tiết nhỏ nhặt, tất cả đều được bày ra, như một bài toán có sẵn lời giải, nhưng để hiểu cách giải của nó , thì lại hoàn toàn khác.

Mạch truyện dài dài, đều đều, không có những pha combat, hay đấu súng làm nghẹt thở, không có nút thắt ròio đẩy mâu thuẫn lên cao trào, không có xấu và tốt. Nhưng sau rốt, khi sự thật được hạ màn, thì còn đặt ra câu hỏi cho trí não , cho luân lý, cho đời sống, cho cả một xã hội, nó day dứt đau đớn và lạc giọng như những phẫn uất mà thủ phạm đã hét lên trong những dòng cuối cùng.
Thật ra, thì đây là tiểu thuyết trinh thám hay tâm lý? Tôi cũng ko biết nữa, thật ra, khi mua sách là do tôi khá ấn tượng với cuốn : điều kì diệu ở tiệm tạp hoá Namiya, và thấy bạn tôi, cũng nhiều người khen( tôi thường tránh đọc review do sợ bị ám thị) nên mua về đọc, kỳ vọng nó như một quả bom trinh thám , lần theo dấu vết, phản kèo lại thủ phạm, nhưng không , các bạn đửng kỳ vọng như tôi, kẻo sau khi đọc thì té ngửa đó.

Vẫn có điều tra, vẫn có phá án, vẫn bằng chứng vân tay adn, vẫn đủ cả suy luận, nhưng dưới con mắt tôi, nó như hoa lá cành tô điểm cho thân cây với lớp vỏ mốc meo , sần sùi, đen ẩm như vỏ phong thay lúc giao mùa. Hiện lên trong tiểu thuyết là xã hội với nhiều những phận đời, với nhiều những suy nghĩ, bị đè nén, bii thất bại, bị căng thẳng, mà như phim Joker gần đây có một câu thoại, đại ý, rằng, có khi chỉ cần một ngày tồi tệ, người ta có thể muốn giết ai đó!

Có khi chỉ vì một nụ cười toả nắng trong ngày tồi tệ ấy, đã cứu được một mạng người, nhưng cũng có khi chỉ một phút bốc đồng, ta đưa tay nhúng chàm, khó nói lắm. Bánh xe vô lượng được nhắc ở cuối truyện, có rất nhiều điều càn suy nghĩ, tuy nhiên, theo tôi, ý nghĩa của nó ko đơn giản như nhà vật lý học kiêm thám tử nghiệp dư nói, mỗi bánh xe khi hư hỏng, đâu chỉ làm hại 1 mình nó, nó gây hư hại cho ít nhất 2 cái bánh xe bên cạnh, như một tất yếu lan truyền. Thủ phạm chính,phạm một tội ác, để che giấu tội ác khác, sau rốt nó liên đới tới cả 3 thủ phạm trong vụ đầu tiên. Vậy nhân quả có nhiều quá không? Rất nhiều, bởi khi hành động, suy nghĩ vớt vát luôn tiềm thức thúc đẩy trong đầu, họ luôn nghĩ , sẽ gỡ được sẽ chiến thắng với cái đầu lạnh là bản lĩnh tính toán tuyệt vời. Quen chưa, y chang con bạc đang khát nước!

Nhân nói tới cái kết. Anh chàng thám tử- nhà vật lý học đã nói 1 câu : anh ấy sẵn sàng làm bất cứ điều gì, chỉ cần nó hợp logic. Hoàn toàn lý tính, nhỉ, đó là một đức tính mà các nhà khoa học luôn hướng tới, họ suy nghĩ lý tính, và mong muốn loại bỏ cảm tính ra khỏi đầu óc. Và hãy xem, những hành động lý tính thuần thục âý đã tạo ra cái gì? Hai xác chết và 3 người đau khổ! Khoa học tự nhiên không có nhân văn dẫn dắt, chính là con đường ngắn nhất dẫn tới địa ngục.

Tiếng kêu phẫn uất của thủ phạm, phải chăng khi anh ta đã ý thức được phần người của mình, đánh thức lại lương tâm, hay chỉ đơn thuần là thua một ván bài, không giải được bài toán cuộc đời mình???

Bạn Vũ Đức Phong chia sẻ

Một tiểu thuyết trinh thám gây bất ngờ đến tận những tình tiết cuối cùng. Higashino Keigo thì chắc là mình khỏi cần giới thiệu nhiều, tài năng của ông đã được minh chứng qua nhiều tác phẩm. Tuy vậy, mỗi tác phẩm, ông lại xây dựng một cấu trúc khác nhau. Riêng quyển Phía sau nghi can X này thì là một cấu trúc, mà mình tạm gọi là cấu trúc “phản thân”.

“Phản thân” nghĩa là khi đọc truyện, mình cứ nghĩ: đơn giản vậy sao? rõ ràng vậy sao? Vậy thì còn gì mà gọi là tiểu thuyết trinh thám. Cộng với uy tín của tác giả khiến mình nghi ngờ những suy đoán của mình. Mà có phải là suy đoán không nhỉ? Khi chẳng có gì để mà suy đoán, ngoài suy đoán cái kết. Nghĩa là không giống các tiểu thuyết trinh thám khác, ta thường hóa thân mình vào vai thám tử để suy đoán các dữ kiện, nhưng ở đây dữ kiện đã có, hung thủ đã có, chỉ suy đoán hung thủ bị vạch tội thế nào thôi. Đó là lúc mà mình nhận ra: dám ông tác giả này nghĩ là độc giả sẽ nghĩ như thế, nên ông cố tình làm thế để đánh lừa suy đoán của độc giả. Thế là mình vội đánh giá lại tình hình – phản thân lần một.

Đọc truyện, đến câu “có nhiều người yêu thương cô đến như vậy, mà sao cô chẳng có được hạnh phúc?” thì mình bị dính với câu này. Dính đúng nghĩa, tức là không đọc tiếp được ấy. Câu này ám ảnh mình. Và mình chợt nghĩ, ông tác giả ổng nghĩ là độc giả sẽ nghĩ đây là một cuốn tiểu thuyết trinh thám, nên ổng có tình viết ra như thế, chứ đây là một cuốn tiểu thuyết đặc trưng về triết lý cuộc sống.

Tôi là ai? Hạnh phúc là gì? Tình yêu là gì? Hy sinh vì yêu là gì? – phản thân lần hai.

Khi lờ mờ nhận ra một cuộc đấu trí diễn ra giữa hai “bộ não siêu việt”, mình liền đặt ra một loạt giả định về các tình huống sẽ xảy ra, dựa theo tính cách của hai bên: một lý thuyết và một thực nghiệm. Ấy thế mà, lại một lần nữa, tác giả làm cho mình phải sa vào cái bẫy, vốn đã quá sức tinh vi khi được bật mí, khiến cho mình, một lần nữa phải quay lại hỏi bản thân: tình bạn quan trọng hay thắng thua quan trọng? giá trị của một đối thủ xứng tầm là gì, có chăng chỉ đơn giản là cân tài cân sức? Và, mình nhận ra, khi đó, mình đang phản thân lần ba.

Ba lần “phản thân”, chung quy cũng vì cốt truyện gây bất ngờ ở tận tình huống cuối cùng. Riêng cái kết, tác giả đã khéo léo sắp xếp để công lý và tình người (dùng chữ đạo đức có vẻ đúng hơn, tuy nhiên mình thích chữ tình người hơn) đủ cân bằng để độc giả không quá thất vọng, cũng không quá hân hoan. Túm lại là Tuyệt!