Sau Bữa Tiệc – Tuyết Sinh dịch
Yukio Mishima (1925-1970) là một nhà văn và nhà biên kịch nổi tiếng của Nhật Bản, với các tác phẩm đáng chú ý như Kinkakuji (1956) và bộ tác phẩm Biển cả muôn màu (1965-70). Sinh ra ở Tokyo, Mishima trải qua tuổi thơ khó khăn dưới sự nuôi dưỡng của người bà Natsu. Trở về gia đình sau một thời gian cách ly, Mishima bắt đầu viết từ khi mới 12 tuổi và được hấp dẫn bới văn chương của những tác giả danh tiếng như Oscar Wilde và Rainer Maria Rilke.
Với sự ủng hộ của mẹ, Mishima tiếp tục viết dưới bút danh “Yukio Mishima” và công bố các tác phẩm đầu tiên, như câu chuyện Tabako và Shi o Kaku Shōnen. Mặc dù gặp khó khăn với việc cha cấm viết truyện, Mishima vẫn tiếp tục viết bí mật và tốt nghiệp Đại học Tokyo vào năm 1947. Anh rời bộ tài chính chính phủ để tập trung vào việc viết, mở ra một tương lai mới đầy hứa hẹn.Mishima bắt đầu viết chuyện ngắn Misaki nite no Monogatari (A Story at the Cape) vào năm 1945 và tiếp tục suốt thời kỳ cuối thế chiến II. Sau khi thăm nhà văn Yasunari Kawabata ở Kamakura vào tháng 1 năm 1946, ông mang theo bản thảo của Chūsei (The Middle Ages) và Tabako, nhắm mục đích xin lời khuyên và hướng dẫn từ Kawabata. Vào tháng 6 năm 1946, Tabako được xuất bản trên tạp chí văn chương Ningen (Humanity) nhờ sự giới thiệu của Kawabata. Điều này đã đưa tên tuổi của Mishima vào tầm nhìn của thế hệ nhà văn thứ hai sau chiến tranh.Hồi đầu những năm 1946, Mishima bắt đầu sáng tác tiểu thuyết đầu tay, Tōzoku (Thieves), kể về hai thành viên trẻ trong gia đình quý tộc luôn khát khao tự tử. Cuốn sách được xuất bản năm 1948, mang lại cho Mishima danh tiếng trong làng văn học khi mới 24 tuổi.Confessions of a Mask, một tác phẩm bán tự truyện kể về cốt nhục của một người đồng tính muốn che giấu, đã giúp Mishima trở nên nổi tiếng. Trong những năm 1949, Mishima viết một chuỗi bài tiểu luận về Kawabata Yasunari trên Kindai Bungaku, tác phẩm giúp ông thể hiện sự tôn trọng sâu sắc với Kawabata. Mishima không chỉ là một nhà văn, mà còn là một nhà biên kịch nổi tiếng với sân khấu kịch Kabuki và phiên bản hiện đại của kịch Nō.Các tác phẩm của Mishima đã được dịch sang nhiều ngôn ngữ và nhận được sự đánh giá cao trên toàn cầu. Trải qua nhiều chuyến đi khắp thế giới, năm 1952, ông thăm Hy Lạp – quốc gia từng khiến ông say mê từ nhỏ. Kinh nghiệm từ chuyến đi đã trở thành nguồn cảm hứng cho tác phẩm Shiosai (Sound of the Waves), được xuất bản vào năm 1954.Mishima cũng không ngần ngại đề cập đến các sự kiện hiện thời trong tác phẩm của mình. The Temple of the Golden Pavilion, xuất bản năm 1956, tái hiện vụ cháy của ngôi chùa nổi tiếng ở Kyoto. Utage no Ato (After the Banquet), xuất bản năm 1960, lấy cảm hứng từ chiến dịch tranh cử thị trưởng Tokyo của chính trị gia Hachirō Arita. Tuy nhiên, việc này đã khiến Mishima bị kiện vì xâm phạm quyền cá nhân.Năm 1962, tác phẩm Utsukushii Hoshi (Beautiful Star) – một tác phẩm gần với thể loại khoa học viễn tưởng thời đó, đã trở thành đề tài tranh cãi. Mặc dù được đề cử Giải Nobel ba lần, Mishima hiểu rằng khả năng nhận giải trong tương lai là rất thấp, khi người thầy của mình, Kawabata, đã lọt vào tầm ngắm của giải Nobel. Năm 1955, Mishima bắt đầu tham gia lớp tập thể dục và chế độ dinh dưỡng gắt gao, tuân thủ trong suốt 15 năm cuối đời. Trong tiểu luận Sun and Steel, Mishima bày tỏ bất mãn với việc xã hội coi trọng tinh thần hơn là cơ thể, trở thành một người đam mê môn kendō.Trong khi có tin đồn về chuyện Mishima thăm các quán bar dành cho người đồng tính tại Nhật Bản, nhưng vấn đề về hướng quan điểm giới tính của ông luôn là đề tài nóng ở xứ sở hoa anh đào. Mishima kết hôn với Yoko Sugiyama vào ngày 11 tháng 6 năm 1958 và họ có hai con, Noriko (1959) và Lichiro (1962).Năm 1967, Mishima tham gia Lực lượng Phòng vệ Đất liền Nhật Bản và tiếp tục tập luyện. Sau đó, ông thành lập Tatenokai (Hội lá chắn) để tập hợp các thanh niên trai tráng và thề sẽ bảo vệ Nhật Hoàng.Trong những năm cuối đời, Mishima viết vài vở kịch, tham gia đóng phim và đồng đạo diễn bộ phim được chuyển thể từ tác phẩm của mình, Patriotism, the Rite of Love and Death. Ông cũng hoàn tất bộ tác phẩm bốn cuốn, Hōjō no Umi (Sea of Fertility), với các tác phẩm được xuất bản theo kế hoạch từ tháng 9 năm 1965. Ngày 25 tháng 11 năm 1970, Mishima và bốn thành viên của Hội theo ông đã đếnộtêmườ nhấtấm 8:30 sáng, Mishima tự sát theo cách truyền thống của nhà samurai.Sau trận tự tử đầy bi kịch tại trại Ichigaya ở Tokyo, Yukio Mishima, tác giả tài năng, gặt hái thành công với tuyên ngôn và những tác phẩm văn học xuất sắc. Ông được biết đến với sự sáng tạo đa dạng, với 40 tiểu thuyết, 18 vở kịch, 20 tác phẩm ngắn và nhiều tác phẩm khác. Dù bị chỉ trích về ý kiến cá nhân và tư tưởng dân tộc, Mishima vẫn để lại dấu ấn sâu đậm trong văn học Nhật Bản. Còn với Nghệ thuật sân khấu truyền thống của Nhật, như hát Noh, vẫn lưu giữ sức hút và sự độc đáo. Cùng chiêm ngưỡng những trích đoạn đầy lôi cuốn và hấp dẫn trong các vở tuồng Noh, những câu chuyện cổ tích đậm chất văn hóa mà vẫn giữ nguyên sức sống và sức mạnh cuốn hút suốt hàng thế kỷ.Khi đã hoàn tất, nhà sư ngay lập tức niệm Phật, tụng kinh và áp dụng triết lý khuyên bảo để đưa linh hồn người phụ nữ không may về Tây Trúc. Nhờ điều này, linh hồn ấy mới được siêu thoát và không còn xuất hiện nữa.
Mishima đặc biệt yêu thích thể loại tuồng Noh này, thường xuyên đi xem mỗi tháng một lần. Từ đó, ông rút ra quan điểm triết lý về cái Đẹp của nghệ thuật như sau: “Đẹp chính là điều tàn bạo, mạnh mẽ để tiến tới khu vực tự huỷ hoại.”
Theo Mishima, loại văn chương mô tả những tâm trạng đau khổ, lầm lạc của con người như văn của Shakespeare chỉ đơn giản là những thứ ăn tinh thần cho giới trưởng giả “bourgeois”. Loại văn chương đó không thể thể hiện hết được cái Đẹp tuyệt đối của mọi sự vật. Cái Đẹp yên ả, cuối cùng, mãi mãi chỉ có thể được tìm thấy trong sự tàn bạo và chắc chắn là trong sự chết. Chính cái Đẹp đó đã được thể hiện qua văn thơ của Thomas Mann với tác phẩm “Death in Venice” hay của Edgar Allan Poe trong bài thơ “Con Quạ.”
Năm 1970, Mishima đã viết một bài tiểu luận bằng tiếng Anh, được đăng trong Đặc san “This is Japan” với tiêu đề “Japan Within” (Bề trong Nhật Bản) để diễn đạt triết lý về cái Đẹp của sự Chết như sau: “Nếu sự phát triển, sự tinh xảo và sự hiện đại, cùng với cuộc sống xô bồ gần như điên dại của dân thành thị là “bề ngoài” của nước Nhật, thì tôi cảm thấy mình cần phải quyết liệt bảo vệ và bài trí lại bên trong “Nhật Bản”. Tuồng Noh chính là một tiêu chuẩn để tạo ra sự thanh tịnh của tâm hồn. Vẻ Đẹp của sự thanh tịnh đó đã quyến rũ tôi rời khỏi cuộc sống bề ngoài ồn ào hời hợt của Nhật bản. Một cuộc sống ồn ào đã huỷ hoại đi những giá trị bên trong – và thúc đẩy tôi sáng tạo ra một diện mạo mới cho Nhật Bản. Và chính sự Chết nằm dưới cái Đẹp đó. Một ngày nào đó, rất có thể, tôi sẽ lâm vào sự cuốn hút của vẻ đẹp này để tìm đến cái chết trong sự huỷ hoại, yên bình.”
Bốn năm sau khi viết chuyện này, Mishima đã tự vẫn theo phong tục của võ sĩ đạo. Ông đã sống đến tuổi 48, kể từ khi mắt chào đời tại Tokyo vào năm 1925.
VÀI ĐIỀU NHẬN XÉT VỀ CUỐN TIỂU THUYẾT “SAU BỮA TIỆC”
Đây là một cuốn tiểu thuyết chứa đựng các luận điệu tương tự như tiểu thuyết luận điệu Đoạn Tuyệt của Nhất Linh. Những luận điệu được đưa vào trong “Sau Bữa Tiệc” bao gồm:
Vấn đề đạo đức: Có ba hình mẫu đại diện, tượng trưng cho 3 quan điểm đạo đức khác nhau:
– Noguchi: Tượng trưng cho quan điểm Đạo Đức Bổn phận theo đạo đức của Kant. Phải tuân theo những nguyên tắc tối cao, không biến chuyển của Đạo Đức. Đó là các nguyên tắc phổ quát chi phối mọi hành động của con người.
– Kazu: Đại diện cho quan điểm đạo đức mở cửa, sáng tạo theo Bergson. Đây quan điểm đạo đức cho rằng phải tùy hoàn cảnh để áp dụng những quy luật đạo đức một cách linh động, luôn tạo ra những quy tắc mới, cách tiếp cận mới.
– Nagayama: Đại diện cho xu hướng đạo đức cá nhân. Ông đã nói với Kazu rằng “Tôi làm việc tôi làm.”
Vấn đề Chính trị: Người ta nêu ra hai loại chánh trị: loại chánh trị lý tưởng (Noguchi) và loại chánh khách theo Chủ nghĩa Hiện thực – Realism (Yamazaki). Mishima đã chứng minh sự thất bại của chánh trị lý tưởng và ca ngợi cái đẹp của những chánh trị theo thuyết Hiện thực bằng việc cố tạo ra những “phép lạ chánh trị” và chấp nhận đường lối Ma giáo của đối thủ. Đã bước vào chánh trường, phải chấp nhận sự phản bội, tàn nhẫn của đối phương. Chấp nhận không phải để theo đuổi, mà là để cố gắng theo đường chính trực ngõ hầu lật đảo cuộc chơi. Đó gọi là những phép lạ chánh trị. Những người ủng hộ con đường đó được gọi là theo Chủ nghĩa Hiện thực. Chúng ta thấy Hiện thực có nhiều điểm giống với chủ thuyết Machiavelli nhưng khác biệt hoàn toàn về cơ bản.
Vấn đề Gia đình: Tác giả của “Sau Bữa Tiệc” nói rằng con người cần phải có một gia đình. Nhưng nếu vợ chồng kết hôn mà không hợp tánh, quan điểm thì nên ly hôn. Theo ông, nếu không hạnh phúc khi sống chung với nhau, thì “chim nào nên trở về tổ nấy”. Điều đó là tốt hơn. Tiếc rằng trong cuốn tiểu thuyết này, vợ chồng Noguchi không có con nên việc ly hôn dễ dàng hơn. Tuy nhiên, nếuNhững điều bất ngờ sẽ chờ đợi bạn trong trang sách này. Đọc xong cuốn tiểu thuyết, bạn sẽ nhận ra rằng thế giới của tiểu thuyết vẫn đầy sức sống và sâu sắc. Cuộc sống hàng ngày chỉ là một phần nhỏ so với thế giới mênh mông mà tiểu thuyết đem lại. Hãy cùng tôi khám phá những điều thú vị từ câu chuyện của Mishima! Hẹn gặp lại các bạn trong cuốn sách “Sau Bữa Tiệc” của tác giả Yukio Mishima, dịch bởi Tuyết Sinh.
