Review: Ngôi nhà của người Hà Lan – Ann Patchett

Đôi khi trong một cuốn tiểu thuyết, địa điểm là một phần khá quan trọng và không thể thiếu của câu chuyện và trong cuốn tiểu thuyết này nó xứng đáng được chú ý nhiều như thể nó là một nhân vật. Ngôi nhà của người Hà Lan có rất nhiều ảnh hưởng đến cuộc sống của các nhân vật chính, đôi khi còn lớn hơn cả những nhân vật khác trong gia đình của họ. Ngôi nhà được bao bọc toàn kính là kính, với cửa sổ lớn và thiết kế trang trí công phu, là biểu tượng thành công của Cyril Conroy, nhà phát triển bất động sản tự thân. Đối với vợ, bà Elna, đó là thứ cô chán ghét và ruồng bỏ. Đối với các con của họ, Maeve và Danny, đó là nơi họ sinh sống. Và khi trưởng thành, nó phức tạp hơn nhiều, nó đại diện cho tất cả những gì họ đã mất. Đối với người vợ thứ hai của Conroy, Andrea, đó là một tài sản mà cô ấy khát khao và bắt buộc phải có.

Được thuật lại bởi Danny, câu chuyện là những lát cắt từ thời thơ ấu cho đến khi trưởng thành của Danny và Maeve trong nhiều thập kỷ. Câu chuyện bắt đầu vào cuối Chiến tranh thế giới thứ hai, khi gia đình Conroy đã phất lên nhanh chóng nhờ khoảng đầu tư bất động sản thông minh và Cyril Conroy đã không chần chừ mà mua ngay Ngôi nhà của Người Hà Lan, một điền trang xa hoa để đánh dấu sự thành công của mình.

Chẳng bao lâu sau Danny và Maeve, con của Cyril Conroy, đã phải chịu cảnh mồ côi mẹ khi bà Elna, rời đi không rõ lý do. Chuyện gì đến cũng phải đến, bố của Danny đã quyết định tiến thêm bước nữa với Andrea trong sự bất lực của hai chị em. Bi kịch lại chen chúc nhau ập đến khi ông bị đột quỵ và ra đi mãi mãi. Với sự mất mát của mẹ, sự ra đi đột ngột của cha và bị mụ gì ghẻ đuổi ra khỏi ngôi nhà thời thơ ấu, Maeve và Danny bất đắc dĩ trở thành một gia đình chỉ với vỏn vẹn hai người. Những ngày khổ sở và đen tối nhất trong cuộc đời họ bắt đầu từ đây.

Đây là một câu chuyện về cách hai đứa trẻ vượt qua những sự mất mát và cách nó ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng như thế nào. Nói cách khác, liệu một người có thể hồi phục hoàn toàn sau khi bị bỏ rơi?Đó cũng là về tình yêu và sự hy sinh khi Maeve – thông minh, tài giỏi – đã từ chối rất nhiều cơ hội, bỏ qua cuộc sống cá nhân của mình để chăm sóc cho Danny, để chắc chắn rằng cậu có được một cuộc sống bình thường như bao đứa trẻ khác. Đôi khi thật đau lòng khi thấy những vết thương trong quá khứ này ảnh hưởng sâu sắc như thế nào đối với cả hai. Và hàng loạt các câu hỏi khác được đặt ra xuyên suốt toàn bộ câu chuyện như: Tại sao người mẹ lại bỏ đi? Điều gì sẽ xảy ra với những đứa trẻ? Conroy sẽ cưới Andrea? Thỏa thuận với ngôi nhà này là gì?…

Trong phần lớn câu chuyện, khi Maeve và Danny phải trải qua cuộc sống không gia đình, cô thường chở Danny đến ngôi nhà của người Hà Lan bất cứ khi nào cậu đi học về, và họ ngồi cùng nhau trong chiếc xe đang đậu của cô để ngắm căn biệt thự xa hoa và cùng trò chuyện về những gì họ đã mất. Điều này dần dà trở thành nghi thức, thói quen của họ. Ngôi nhà của người Hà Lan là tâm điểm của câu chuyện – một yếu tố mang lại cho câu chuyện này sự gắn kết và độc đáo. Nếu yếu tố này không có trong câu chuyện, Danny và Maeve sẽ không có nơi nào để đau buồn về sự mất mát của họ. Nó cũng thêm một chút gì đó cho bầu không khí truyện – một chút bí mật, bí ẩn cho toàn bộ câu chuyện.

Có rất nhiều cuốn sách ngoài kia về tình yêu lãng mạn, tình yêu của cha mẹ. Nhưng không nhiều người tập trung vào tình cảm chị em. Không nhúng vào u sầu hay kịch tính, tác giả đã cho chúng ta một cái nhìn đầy đủ và cảm động về tình cảm chị em: một tình yêu thương vượt qua mọi nghịch cảnh. Danny là người kể lại câu chuyện này, nhưng chính Maeve lại là nữ anh hùng của cậu – người bảo vệ, giáo viên, người bạn tâm giao, tri kỷ và thân cận nhất của Danny. Đây là mối quan hệ trung tâm của cuốn tiểu thuyết – bền vững hơn bất kỳ tình bạn hay sự gắn bó lãng mạn nào khác. Ngay cả trong những ngày tồi tệ, đen tối nhất của cuộc đời, chính mối quan hệ, liên kết thiêng liêng này là điều duy nhất níu giữ Danny và Maeve với cuộc sống. Hơn cả một cuốn sách về sự tha thứ, hậu quả của sự bỏ rơi, mất mát và đau buồn về sự ra đi của cha mẹ, hoặc là về một ngôi nhà lộng lẫy, xa hoa, đây là một câu chuyện về một tình cảm chị em sâu sắc hơn bất cứ điều gì khác.

“Ngôi nhà của người Hà Lan” – không phải cuộc đấu tranh giữa trẻ mồ côi và mẹ kế, giữa những đứa trẻ vô tội và phù thủy độc ác – mà là cuộc chiến giữa ký ức và những suy ngẫm khi trưởng thành. Điều này thể hiện rất rõ thông qua cách họ nhìn nhận quá khứ, quá khứ mà họ không thể buông bỏ, quá khứ định hình con người họ khi trưởng thành. “Chị có nghĩ rằng liệu chúng ta có thể nhìn quá khứ như đúng cách mà nó diễn ra không?” Danny hỏi chị gái Maeve. “Quá khứ như thế nào thì chị nhìn nhận nó chính xác như vậy, không khác” Maeve nói. Danny trả lời: “Nhưng chúng ta sẽ đặt bản thân của hiện tại vào trong đó. Chúng ta nhìn nhận quá khứ theo quan điểm của chúng ta bây giờ, thế nên chúng ta không nhìn nhận quá khứ như chúng ta trong quá khứ, chúng ta nhìn nhận nó với con mắt hiện tại và điều đó hoàn toàn thay đổi quá khứ”.

Patchett viết một cuốn tiểu thuyết với nhiều khía cạnh đan xen: mối quan hệ trong gia đình, tình cảm chị em, những bí mật ẩn sâu, những ký ức không thể quên và cả những đau buồn, mất mát, tình yêu và sự tha thứ. Nó được viết rất đẹp, với những mô tả sống động phong phú, với tính cách và sự phát triển nhân vật xuất sắc và khéo léo của Patchett đã tạo nên những bức tranh đạt đến chiều sâu cảm xúc và thể hiện ý nghĩa cuộc sống nội tâm của nhân vật. Đây là một cuốn sách tuyệt vời, kích thích tư duy, phức tạp, nhiều lớp lang, nhiều tầng nghĩa và được gói gém với sự dí dỏm và hài hước khiến nó trở thành một cuốn sách đáng đọc, đáng suy ngẫm.

Nguồn: Nguyễn Dung